پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل سلول‌های خودکار-مارکف در حوضه ی آبخیز بادآور لرستان

Abstract

آشکارسازی دقیق تغییرات کاربری اراضی، پایه‌ای برای فهم بهتر روابط و تعاملات انسان و پدیده‌های طبیعی برای مدیریت و استفاده بهتر از منابع را فراهم می‌آورد. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات کاربری اراضی در سال‌های گذشته و امکان پیش‌بینی این تغییرات در سال‌های آینده در حوضه­ی آبخیز بادآور نورآباد واقع در لرستان به مساحت 71600 هکتار است. به‌منظور آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی از تصاویر سنجنده‏های TM، + ETMو OLI ماهواره لندست در سال‌های 1370، 1383 و 1395 برای تهیه­ ی نقشه ­ی کاربری اراضی منطقه­ ی موردمطالعه استفاده شد. سپس با استفاده از مدل مارکف، کاربری اراضی سال 1395 شبیه‌سازی و ماتریس احتمال برای 12سال پیش‌بینی تهیه شد. نتایج مدل مارکف و نقشه­ ی کاربری اراضی سال 1395 به‌عنوان ورودی به مدل سلول‌های خودکار معرفی و کاربری اراضی سال 1407 پیش‌بینی شد. ارزیابی میزان تطابق نقشه­ ی شبیه‌سازی‌شده و نقشه­ ی واقعی با ضریب کاپای 97/. نشان داد مدل سلول‌های خودکار- مارکف، مدلی مناسب جهت پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی می‌باشد. نتایج حاصل از تغییرات کاربری اراضی بین سال‌های 1370 تا 1395 نشان داد به وسعت مناطق مسکونی، اراضی دیم، باغ و اراضی کشاورزی آبی افزوده شده است. همچنین نتایج حاصل از پیش‌بینی نشان داد از وسعت مراتع به مقدار 89/659 هکتار کاسته و به اراضی کشاورزی آبی به وسعت 47/395 هکتار افزوده خواهد شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده تغییرات کاربری اراضی در جهت تخریب عرصه‌های منابع طبیعی بوده است، ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود اقدامات حفاظتی و اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب جهت کنترل تغییرات غیراصولی بیش ‌از پیش ادامه اعمال گردد.