شناسایی و رتبه‌بندی مناطق تحت خطر سیل در مخروط افکنه‌های شمال ایذه، استان خوزستان

Abstract

چکیده سیل یکی از مهم‌ترین مخاطراتی است که در مخروط افکنه‌ها ایجاد می‌شود و تحلیل آن با پیچیدگی‌های زیادی همراه است. از طرفی دیگر تعداد زیادی از شهرها و روستاهای ایران بر روی مخروط افکنه‌ها واقع شده‌اند و بالقوه در خطر وقوع سیلاب قرار دارند. در این تحقیق خطر سیل در مخروط افکنه‌های شمال ایذه در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا سیستم حوضه – مخروط‌افکنه در محدوده­ی مورد مطالعه مشخص شد و کار در سه گام اصلی به انجام رسید. گام اول، شناسایی قسمت‌های فعال مخروط افکنه‌ها با استفاده از شاخص‌های ژئومورفولوژیکی، گام دوم، تحلیل مقدار و مدت بارندگی، تخمین رواناب، دبی اوج و زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب و گام سوم، رتبه‌بندی مناطق خطر با روش تصمیم‌گیری چند شاخصه­ی تاپسیس. تحلیل نهایی بر اساس چهار متغیر مساحت مخروط افکنه­ی فعال، مساحت روستاهای مستقر در مخروط‌های فعال، دبی اوج سیل و مدت زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب. تقریباً نود درصد مخروط افکنه‌های منطقه حالت تحمیلی داشته و رأس توپوگرافیک با نقطه­ی تقاطع یکسان داشته‌ است. مخروط افکنه‌های 2 و 5 با ضریب نزدیکی 1 و 448/0 به ترتیب در رتبه‌ها اول و دوم خطر سیلاب در منطقه قرار گرفتند. دو متغیر مساحت مخروط افکنه و مساحت روستاهای واقع بر آن‌ها هفتادوهفت درصد وزن تأثیرگذاری را در رتبه‌بندی خطر سیلاب داشته‌اند.