اثر الگوی کلان مقیاس جوی - اقیانوسی انسو بر آبدهی دبی کشکان‌رود

Abstract

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر الگوی جوی - اقیانوسی انسو، به عنوان یک عامل تأثیرگذار در شرایط هیدرولوژیکی کـشکان‌رود به انجام رسـیده است. در این راستا ابـتدا داده‌های مربوط بـه الگوی نوسان جـنوبی از سایت دانشگاه East Angelia بـرای دوره­ی آماری 1984 تا 2010 و داده‌های مربوط به دبی سالانه­ی کشکان‌رود نیز از منابع زیربـط گردآوری شـد. سپس با اسـتفاده از تـحلیل همبستگی پیرسون در سـطح حداقل معنی‌داری 99/0درصد (p_value=0.01) ارتباط داده‌های مذکور، به صورت ماهانه و سالانه تحلیل گردید. همچنین برای ارزیابی اثر فازهای سرد و گرم این الگوی کلان مقیاس جوی، داده‌های دبی سالانه بر اساس فازهای مذکور ماهانه تفکیک شده و با اجرای آزمون t_studen دو طرفه­ی مستقل، معنی‌دار بودن تفاوت داده‌های دبی سالانه در فاز‌های گرم و سرد انسو، بررسی شد. در نهایت با استفاده از تحلیل نقشه‌های سینوپتیک، علت و رابطه­ی جوّی بین داه‌ها، مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج گویای همبستگی قوی و معنی‌دار دبی کشکان رود در طی سه ماه اکتبر، نوامبر و دسامبر با شاخص انسو می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل نقشه‌های سینوپتیک نشان­دهنده­ی افزایش <em>حدود</em> 26 درصد بارش‌های پاییزه­ی حوضه­ی کشکان‌رود در سال‌های با حاکمیت فاز گرم انسو (ال نینو)، نسبت به بلندمدت است. ولی در طی فاز سرد (لانینا)، بارش‌های پاییزه در منطقه­ی مورد مطالعه حدود 5/10 درصد کمتر از حالت نرمال بوده است. اجرای آزمون t مستقل دوطرفه بر روی دبی سالانه نشان داد که طی سال‌های همراه با فاز گرم انسو، متوسط دبی سالانه­ی کشکان‌رود 35 درصد بالاتر از سال‌هایی است که فاز سرد انسو یعنی لانینا حاکم بوده است.