بررسی روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام گندم نان با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

Abstract

به منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای آن در گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی 10 ژنوتیپ گندم نان (مروارید، N-87-4، N-87-9، N-86-6، N-86-8، N-80-19، N-86-5، N-85-5، کوهدشت، لاین 17) اجرا شد. در این آزمایش 7 صفت مورفولوژیک اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس ژنوتیپ‌ها برای همه صفات در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. ژنوتیپ‌های N-85-5 و لاین 17 به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. از میان تمامی صفات مورد آزمایش تعداد سنبله بارور بالاترین میزان همبستگی (**999/0) را با عملکرد دانه داشت. با استفاده از رگرسیون گام به گام صفت تعداد سنبله بارور به عنوان صفت تاثیرگذار وارد مدل شد که 8/99 % از تغییرات داده‌ها را توجیه کرد. در ادامه برای یافتن روابط علّی صفات، تجزیه علیت برای عملکرد دانه انجام شد که تنها اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه مربوط به صفات تعداد سنبله بارور بود. نتایج تجزیه خوشه‌ای به روش وارد نشان داد که ارقام مورد مطالعه در دو گروه طبقه‌بندی شدند و گروه دوم از نظر میانگین عملکرد دانه بیش‌ترین مقدار (66/4397) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان اظهار داشت ژنوتیپ N-85-5 دارای بالاترین عملکرد دانه بود و صفت تعداد سنبله بارور به عنوان صفت مؤثر بر افزایش عملکرد دانه شناسایی شد.