جایگاه زن در تمدن ساسانی براساس شواهد تاریخی و باستان‌شناختی

Abstract

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه زن در تمدن ساسانی از منظر شواهدِ تاریخی و باستان‌شناختی می‌باشد. جامعۀ پژوهش شامل نقوش زنان در آثار فرهنگی برجای مانده از دوران ساسانی است. نمونه پژوهش شامل نقش زن در مواد فرهنگی برجای مانده از عصر ساسانی براساس شواهد باستان‌شناختی است. طرح پژوهش توصیفی-تحلیلی بود. گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و از طریق فیش-برداری انجام شد و پس از آن به بررسی شواهد برجای ماندۀ باستان‌شناختی از جایگاه زن در ایرانِ فرهنگی ساسانی پرداخته شد و اطلاعات به صورت کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد نقش زن در هنرهای وابسته به معماری نظیر نقاشی، گچ‌بری، پارچه‌بافی، موزاییک وغیره مشهود است و به لحاظِ جایگاه سیاسی، زنان از قدرت خوبی در جامعه برخوردار بودند و منابع تاریخی و شواهد باستان‌شناسی نظیر سکه‌ها آن را تأیید می‌نماید؛ از طرفی دیگر یافت شدن تصویر زنان در میان اکثر مواد فرهنگی باستان‌شناسی نشان از آن دارد که احترام به زن و گستردگی فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی وغیره هنر، دیگر خاص دربار و در دستِ اعضای سلطنتی نیست، بلکه با بهبود یافتن قوانین اجتماعی، زنان از جایگاه و آزادی عمل بهتری در کنار با جامعۀ طبقاتی مردسالار داشتند.