اثرات‌ آلودگی‌ نفتی در حوزه شمالی خلیج فارس از طریق تعیین میزان تجمع فلزات سنگین‌ ‌ (نیکل‌، سرب‌، کادمیوم‌ و وانادیوم) در بافت‌ عضله‌ ماهی سرخو (Lutjanus fulviflammus)

Abstract

<strong>چکیده</strong> این‌ تحقیق‌ جهت‌ بررسی‌ تأثیر بخش‌ محلول‌ در آب‌ نفت‌ خام‌ بر تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ وانادیوم، نیکل‌، کادمیوم و سرب در بافت‌ عضله‌ ماهی‌ سرخو در آزمایشگاه‌ سم‌شناسی‌ آبزیان‌ پژوهشکده اکولوژی‌ خلیج‌‌فارس‌ در بهار سال‌ 1383 انجام‌ گرفت‌. دو محلول‌ یکی عاری از نفت خام به‌عنوان شاهد و دیگری با دوز 12 پی‌پی‌ام از نفت‌ خام‌ به‌روش‌ اندرسن‌ و با استفاده‌ از آب‌ دریا که‌ مشابه‌ آب‌ محل‌ صید ماهی‌ها بود تهیه‌ گردید. سپس ‌24 عدد ماهی‌ صیدشده‌ از 6 ایستگاه مختلف‌ در بخش شمالی خلیج‌ فارس‌، در آزمایش‌های زیست‌ سنجش‌ بلندمدت‌ (8 روزه‌) به‌‌تعداد 12 عدد ماهی در هر یک‌ از تیمارها قرار گرفتند. پس‌ از پایان‌ 8 روز در معرض‌گذاری، ماهیان‌ مورد آزمایش‌ به‌طور جداگانه‌ فریز و بسته‌بندی‌ شده‌ و جهت‌ تعیین‌ میزان‌ تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ در بافت‌ عضله‌ به‌ آزمایشگاه‌ ارسال‌ شدند. در این مطالعه میانگین‌ میزان‌ تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ وانادیوم، نیکل‌، کادمیوم و سرب STD)( در بافت‌ عضله‌ ماهیان شاهد‌ به‌ترتیب برابر با 03/0± 18/0 پی‌پی‌ام، 04/0±41/0 پی‌پی‌ام، 01/0±01/0 پی‌پی‌ام و 08/0±70/1 پی‌پی‌ام اندازه‌گیری گردید. در ماهیان قرار گرفته در معرض دوز 12 پی‌پی‌ام از نفت‌ خام‌ نیز میانگین‌ میزان‌ تجمع‌ این فلزات‌ سنگین به‌ترتیب 05/0±22/0 پی‌پی‌ام، 06/0±65/0 پی‌پی‌ام، 03/0±14/0 پی‌پی‌ام و 13/0±94/1 پی‌پی‌ام اندازه‌گیری گردید. نتایج‌ حاصل‌ از آنالیز داده‌ها با استفاده از آزمون T-test نشان‌دهنده وجود اختلاف‌ معنی‌دار آماری بین دو تیمار از نظر تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ وانادیوم، نیکل‌، کادمیوم و سرب می‌باشد. همچنین در ماهیان هر دو تیمار ترتیب تجمع فلزات سنگین به‌صورت Pb>Ni>V>Cd مشاهده گردید که این روند افزایشی معنی‌دار بود. از سوی دیگر وجود مقادیر نسبتاً زیاد از تجمع این‌ فلزات در ماهیان‌ شاهد را می‌توان‌ به‌ آلودگی آب‌ محل‌ زیست‌ این‌ ماهیان‌ (خلیج‌‌فارس‌) نسبت‌ داد. علاوه‌بر این میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، وانادیوم و کادمیوم در بافت عضله ماهیان شاهد پایین‌تر از حد مجاز استاندارد برای مصارف انسانی تشخیص داده شد.