فراتحلیل اثر بازی های رایانه ای خشن و غیرخشن بر پرخاشگری

Abstract

در یک دهه‌گذشته پژوهش‌های زیادی در مورد تأثیر بازی‌های ویدیویی- رایانه‌ای بر رفتار و افکار پرخاشگرانه انجام شده است که نتایج ناهم‌خوانی بین آنها مشاهده می‌شود. لذا، انجام یک پژوهش به روش فراتحلیل مفید به نظر می‌رسید. در پژوهش حاضر، هدف بررسی فراتحلیل تأثیر دو دسته بازی‌های رایانه‌ای خشن و غیرخشن بر رفتار پرخاشگرانه، احساسات پرخاشگرانه و برانگیختگی فیزیولوژیکی بود. جامعه آماری عبارت بود از کلیه پژوهش‌های مرتبط با موضوع پژوهش در گستره زمانی (2012 – 2002)، (1391-1381) که به زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده بود. روش نمونه‌گیری، روش هدف‌مند بود تا امکان مقایسه‌های مورد نیاز برای پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش را فراهم نماید؛ یعنی، مقایسه اندازه اثر در پژوهش‌های آزمایشی با غیرآزمایشی، مقایسه میزان اندازه اثر در بازی‌های نوع خشن با غیرخشن و بررسی تأثیر افزایش طول مدت انجام بازی‌های رایانه‌ای بر میزان پرخاشگری. پس از ارزیابی دقت و نیرومندی پژوهش‌ها با نظر 3 داور، 30 پژوهش برای بررسی نهایی انتخاب شد. پژوهش‌ها به آزمایشی و غیرآزمایشی و بازی‌های رایانه‌ای هم به خشن و غیرخشن تفکیک گردید. پژوهش‌های آزمایشی از نظر مدت زمان پرداختن به بازی توسط آزمودنی‌ها در سه شرایط زمانی جدا شده و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد: 1. اندازه اثر ترکیب‌یافته برای سه متغیر وابسته عبارت بود از 21/0 در رفتار پرخاشگرانه، 23/0 در احساسات پرخاشگرانه و 29/0 در برانگیختگی فیزیولوژیکی. 2. با مقایسه پژوهش‌های آزمایشی و غیرآزمایشی تفاوت اندازه اثر به‌دست‌آمده برای آنها معنی‌دار بود؛ یعنی، پژوهش‌های آزمایشی اندازه اثر بیشتری نشان‌داد. 3. با افزایش طول مدت پرداختن به بازی، اندازه اثر در هر سه متغیر وابسته ذکر شده کاهش یافت. 4. میزان اندازه اثر در بازی‌های نوع خشن بیشتر از غیرخشن بود و اندازه اثر نوع غیرخشن معنی‌دار به‌دست نیامد.