ارزیابی تأثیر مقادیر مختلف آب و دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در روش‌های کشت مستقیم و نشایی

Abstract

با توجه به اهمیت محصول پنبه در تناوب زراعی و کاهش شدید سطح زیر کشت پنبه در سال‌های اخیر، استفاده از راهکارهای جدید برای افزایش سطح زیر کشت، تولید و کاهش هزینه‌های تولید این محصول استراتژیک، امری ضروری به نظر می‌رسد. یکی از این راهکارها، کشت تأخیری پنبه بصورت نشایی با استفاده از ارقام زودرس می‌باشد. با این روش می‌توان در تناوب زراعی کشت پنبه را بعد از گندم قرار داده و به دلیل کوتاه شدن دوره رشد و عدم برخورد با سرما، محصول قابل قبولی را برداشت نمود. مدیریت زمان و مقدار آبیاری نقش مهمی در کشت‌های تأخیری دارد. به همین منظور لازم است تا میزان بهینه آب مصرفی پنبه در روش‌های کشت نشایی و معمولی تعیین شود. این پژوهش در قالب طرح کرت‌های دوبار خرد شده نواری با 3 تکرار اجرا شد که تیمارهای روش کشت نشایی و مستقیم بعنوان کرت اصلی، دور آبیاری شامل آبیاری پس از 70، 105 و 140 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر به عنوان کرت فرعی و مقادیر مختلف آب آبیاری شامل 50، 75، 100 و 125 درصد آب تبخیر شده از تشت به عنوان کرت فرعی- فرعی در نظر گرفته شدند. کشت نشایی دارای افزایش 38 درصدی عملکرد نسبت به کشت مستقیم بود اما این افزایش معنی‌دار نبود. کارایی مصرف آب، درصد زودرسی و درصد کیل در روش کشت نشایی به ترتیب به میزان 14 درصد، 45 درصد و 3/3 درصد از کشت مستقیم بیشتر بود. بیشترین عملکرد، کارایی مصرف آب، زودرسی و درصد کیل مربوط به دور آبیاری پس از 105 میلیمتر تبخیر تشت بود. تیمار 50 درصد آب مصرفی دارای عملکرد، کارایی مصرف آب و درصد کیل بیشتری نسبت به سایر تیمارها بود. در نتیجه برترین تیمار، روش کشت نشایی با 105 میلیمتر تبخیر تشت و 50 درصد نیاز آبی بود.