مدل‌سازی توالی و مقادیر حدی بارش روزانه در استان آذربایجان شرقی

Abstract

در این مطالعه به‌منظور مدل‌سازی مقادیر حدی و وقوع بارش، از داده‌های بارش روزانه چهار ایستگاه سینوپتیک استان آذربایجان شرقی که دارای اقلیم نیمه‌خشک فراسرد بودند، استفاده شده است. بدین منظور از زنجیره مارکف مرتبه‌های اول، دوم و سوم دو حالته برای محاسبات وقوع بارش و توابع چگالی پارتو تعمیم‌یافته و نمایی برای برآورد مقدار آن استفاده شده است. همچنین از تابع چگالی نمایی- پارتو تعمیم‌یافته به-منظور بهبود در عملکرد برآورد مقادیر حدی بارش نیز بهره‌گرفته شد. قابل ذکر است که مدل ارائه شده دارای ساختاری تکه‌ای می‌باشد، لذا توزیع پارتو تعمیم‌یافته برای مقادیر حدی و تابع نمایی برای سایر مقادیر استفاده شده است. بررسی معیار AIC نشان می‌دهد که زنجیره مارکف مرتبه اول برای برآورد وقوع بارش روزانه، مناسب‌ترین مدل می‌باشد. به‌طور متوسط برتری زنجیره مارکف مرتبه اول از مرتبه‌های دوم و سوم به‌ترتیب 79 و 66 درصد برای تمام ایستگاه‌های مطالعاتی بوده است. همچنین با توجه به معیار RMSE، مقادیر حدی بارش روزانه که توسط توزیع تکه‌ای نمایی- پارتو تعمیم‌یافته برآورد شده است، دارای دقت بیش‌تری نسبت به برآورد سایر توزیع‌ها می‌باشد. معیار RMSE برای برآورد مقادیر حدی بارش روزانه توسط توزیع تکه‌ای نمایی- پارتو تعمیم‌یافته برای تمام ایستگاه‌ها بین 0015/0 تا 0017/0 متغیر بوده است.