مدل پویای سیستم بهسازی شبکه آبیاری فومنات از دیدگاه شاخص‌های کفایت و عدالت

Abstract

سهم عمده­ای از منابع آبی برای مصارف کشاورزی از طریق شبکه­های آبیاری و زهکشی استفاده می­شود. بررسی عملکرد شبکه­های کشور نشان داده است که کارایی بسیاری از آن­ها پایین می­باشد. لذا توجه به مقوله بهسازی شبکه­های آبیاری، جهت ارتقاء عملکرد آن­ها اهمیت ویژه­ای دارد. به­دلیل پیچیدگی مسئله بهسازی شبکه­های آبیاری و وجود تعاملات بین اجزای آن، نیاز به یک نگاه جامع و آینده­نگر وجود دارد. یکی از ابزارهای مدیریتی برای این منظور، علم پویایی سیستم است. در این تحقیق وضعیت موجود شبکه آبیاری فومنات در قالب ساختار علی و معلولی شناسایی و مدل مفهومی و کمی حاکم بر بهسازی این شبکه از دیدگاه شاخص­های فرآیندی، تعیین گردید. خروجی­های مدل در قالب سیاست­های مختلف بهسازی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله حاکی از آن است که با ادامه روند فعلی در آینده، وضعیت شبکه از منظر مطلوبیت که مجموعه­ای از شاخص­های فرآیندی است، وخیم­تر خواهد شد. در مقابل نشان داده شده است که در صورت اعمال سیاست­های مختلف، سطح مطلوبیت شبکه به نسبت­های مختلف افزایش می­یابد. از بین سیاست­های منفرد، سیاست سرمایه­گذاری برای بهسازی فیزیکی و سیاست ثابت نگه­داشتن سطح زیر کشت، به­ترتیب در کوتاه­مدت و بلند مدت بیش­ترین تأثیر را بر افزایش مطلوبیت شبکه داشته­اند.