شبیه‌سازی و ارزیابی اثر سناریوهای مختلف درصد پوشش گیاهی بر فرسایش خاک

Abstract

فرسایش در مقیاس دامنه به‌عنوان نقطه آغازین فرسایش خاک در آبخیز محسوب شده و در مناطق نیمه­خشک از مهم‌ترین فازهای فرسایش خاک می‌باشد. در این راستا بررسی عوامل موثر بر فرسایش از جمله میزان پوشش گیاهی می‌تواند اطلاعات مفیدی به‌منظور مدیریت کارآمد آبخیز در اختیار قرار دهد. با این حال پژوهش‌های اندکی در زمینه شبیه‌سازی اثر نقش پوشش گیاهی بر فرآیندهای هیدرولوژی در مقیاس دامنه گزارش شده است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شبیه‌سازی و سپس ارزیابی اثرپذیری فرسایش خاک از سناریوهای پوشش گیاهی در مقیاس دامنه طرح‌ریزی شده است. برای این منظور از مدل فرسایش دامنه‌ای (HEM) برای تخمین رسوب 16 رگبار در مراتع ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی یونسی در استان مرکزی استفاده شد. نتایج نشان داد با واسنجی عامل فرسایش­پذیری کارایی مدل فرسایش دامنه‌ای در تخمین مقدار فرسایش، با خطای تخمین و ضریب کارایی به‌ترتیب 44 و 88 درصد قابل قبول می‌باشد. هم‌چنین نتایج نشان داد کاهش 10%، 20% و 30% پوشش گیاهی به‌ترتیب باعث افزایش 21%، 45% و 82% فرسایش خاک در منطقه خواهد شد. در نهایت نتایج دلالت بر اثر مهم درصد پوشش گیاهی بر تولید رسوب در مقیاس دامنه داشت.