مقایسه الگوریتم ازدحام ذرات و الگوریتم ژنتیک در واسنجی پارامتر ضریب ذخیره آب نمود واحد لحظه ای کلارک

Abstract

ارزیابی آب‌نمود حوزه آبخیز پیش‌نیاز طرح‌ریزی برنامه‌های مدیریت صحیح منابع آب و خاک در سطح آبخیز می‌باشد. بنابراین شبیه‌سازی آب‌نمود در آبخیزهای فاقد آمار برای طراحی سازه‌های کنترل سیل، تعیین محدوده‌های سیل‌خیز و مدیریت آبخیز از مسایل مهم در هیدرولوژی می‌باشد. روش آب‌نمود واحد لحظه‌ای کلارک به‌عنوان یک روش مهم و کاربردی در زمینه برآورد آب‌نمود سیل حوزه‌های آبخیز فاقد آمار شناخته می‌شود با این حال کارایی و دقت شبیه‌سازی آن به‌شدت تحت تاثیر برآورد مقدار عددی پارامتر ضریب ذخیره (K) می‌باشد. این درحالی است که تحقیقات اندکی در زمینه برآورد این پارامتر از طریق استفاده روش‌های بهینه‌سازی گزارش شده است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف تعیین مقدار بهینه پارامتر ضریب ذخیره با استفاده از الگوریتم‌ ازدحام ذرات و الگوریتم ژنتیکو مقایسه نتایج آن با روش معمول ترسیمی طرح‌ریزی شد. بدین‌منظور حوزه آبخیز تمر با مساحت 1515 کیلومتر مربع واقع در استان گلستان انتخاب گردید. پس از جمع‌آوری اطلاعات فیزیوگرافی و داده‌های بارش و رواناب در 8 واقعه متناظر، مدل زمان مساحت کلارک اجرا و آب‌نمود سیل، شبیه‌سازی شد. نتایج تحقیق نشان‌ داد که الگوریتم اجتماع ذرات مورد استفاده در شبیه‌سازی آب‌نمود با ضریب کارایی 64/0 نسبت به 60/0 و 52/0 به‌ترتیب در روش‌های الگوریتم ژنتیک و ترسیمی از دقت بالاتری برخوردار است. هم‌چنین نتایج دلالت بر شبیه‌سازی خوب مولفه‌های آب‌نمود سیلاب توسط مدل کلارک دارد.