ارزیابی کاراترین روش توسعه کم‌اثر و تعیین بهترین راه‌کار مدیریتی کمی سیلاب شهری با استفاده از رخدادهای به‌هنگام

Abstract

با توجه به پیچیدگی‌های موجود در محیط‌های شهری، در سال‌های اخیر ریسک سیلاب در حوضه‌های شهری نسبت به حوضه‌های غیرشهری افزایش یافته است. سیل گرفتگی در مناطق شهری موجب وارد شدن خسارات زیادی به ساختمان‌ها و دیگر زیرساخت­های شهری و کندشدن و یا توقف کامل سیستم‌های ترافیکی شده است. در این مقاله به مدیریت سیلاب شهری با هدف کاهش آب­گرفتگی با به­کارگیری روش‌های تکنیک توسعه کم­اثر همچون روسازی متخلخل و ترانشه‌های نفوذ پرداخته شده است. برای این­منظور با استفاده از نرم­افزار EPA-SWMM⁵ شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی محدوده­ای از منطقه 2 شهرداری کلانشهر تبریز مورد ارزیابی قرار گرفت و با چهار رخداد به­هنگام مدل شبیه­سازی، صحت‌سنجی و واسنجی شد. شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی در سه سناریو بر اساس به­کارگیری نوع LID⁶ توسط مدل نهایی از لحاظ ظرفیت هیدرولیکی انهار و کاهش دبی اوج رواناب خروجی سیل بررسی شد. نتایج نشان داد که اکثر قسمت­های شبکه شهری در سیلاب با دوره‌های بازگشت 2، 5 و 10 ساله، ظرفیت لازم زهکشی رواناب را نداشته است و به ترتیب 28، 45 و 48 درصد از طول شبکه موجود دچار شرایط بحرانی و آب‌گرفتگی شده است. همچنین روش توسعه کم­اثر ترانشه نفوذ نسبت به روسازی متخلخل برای سیلاب با دوره‌های بازگشت 2، 5 و 10 ساله، در شرایط یکسان در حدود 8 الی 10 درصد، عملکرد بهتری را در کاهش دبی اوج رواناب خروجی از حوضه و کاهش خطر سیلاب در عین افزایش نفوذ به آب‌های زیرزمینی نشان داده است که به‌عنوان بهترین و کاراترین راه­کار مدیریتی ⁷(BMP) برای محدوده مورد مطالعه، شناسایی شد.