بررسی فقهی- تطبیقی اوراق بلایای طبیعی

Abstract

امروزه انتشار اوراق بهادار (تبدیل به اوراق بهادر کردن) یکی از مطرح­ترین راه‌های مدیریت ریسک و تامین مالی است. در حال حاضر، این روش به نحو گسترده‌ای برای مدیریت ریسک در شرکت‌های بیمه و شرکت‌های بیمه اتکایی برای پوشش ریسک‌های مربوط به فجایع و بلایای طبیعی بکار گرفته می‌شود. انتشار اوراق بلایای طبیعی می‌تواند به صورت انتقال ریسک‌های مربوط به فجایع طبیعی به بازار سرمایه تعریف شود. در واقع به جای اینکه ریسک به یک شرکت بیمه یا شرکت بیمه‌ اتکایی انتقال داده شود، ریسک مربوطه به سرمایه‌گذاران بازار‌ سرمایه با ظرفیتی وسیع‌تر انتقال داده می‌شود. یکی از چالش‌های به کارگیری این ابزارهای نوین مالی- بیمه‌ای تطبیق و تطابق‌ آن­ها با شریعت مقدس اسلام است. در این مطالعه از رویکرد تطبیق برای بررسی فقهی اوراق بلایای طبیعی استفاده شده است. در خصوص اوراق بلایای طبیعی‌ می‌توان سه احتمال زیر را مطرح کرد: 1. این اوراق همانند اوراق قرضه متعارف هستند. 2. این اوراق همانند اوراق بهادار با پشتوانه دارایی هستند. 3. این اوراق همانند قرارداد بیمه هستند. اوراق بلایای طبیعی علیرغم تشابه اسمی با اوراق قرضه‌های متعارف، اوراق قرضه نیستند. همچنین اوراق بلایای طبیعی، از نوع اوراق با پشتوانه دارایی نیز نیستند. از آنجا که اوراق بلایای طبیعی ابزاری مشابه قرارداد بیمه هستند و برای انتقال ریسک به کارگرفته‌ می‌شوند، عقد بیمه به عنوان یک عقد جدید شرعی قابل تطبیق بر این اوراق است. از اینرو این اوراق در چارچوب اسلامی پذیرفته شده و مجاز هستند.