تبیین چالش‌های سفته‌بازی غیرطبیعی در بازار سهام و عدم جواز آن از منظر اقتصاد و با رویکردی به اسلام

Abstract

بازارهای مالی در کنار بازارهای پولی، به تجهیز و تخصیص بهینه منابع و در‌نتیجه، به افزایش تولید، اشتغال و رفاه کمک می‌کنند اما سفته‌بازی غیرطبیعی به کارایی این بازارها آسیب می‌رساند. سفته‌بازی غیرطبیعی در بازار سهام، موجب افزایش خطر، عدم اطمینان، نوسانات قیمت و افزایش فاصله میان ارزش بازاری و ارزش ذاتی سهام می‌شود و از تخصیص بهینه و کارای وجوه به مولدترین بنگاه‌ها بازمی‌دارد. سفته‌بازی غیرطبیعی، بازار را پرنوسان، ‌پیش‌بینی را دشوار و قدرت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی را تضعیف می‌کند. سفته‌بازی غیرطبیعی، علت غیرطبیعی تغییرات قیمت است و بازار را از تعادل خارج می‌سازد. سفته‌بازی غیرطبیعی، با شکل‌گیریِ حباب قیمت و پیامدهای مخرب آن همراه است. در این مقاله، ماهیت‌ ‌سفته‌بازی در بازار سهام، اشکالِ غیرطبیعی آن، روان‌شناسی سفته‌بازی غیرطبیعی، نقش سفته‌بازان حرفه‌ای، نقش سفته‌بازی غیرطبیعی در بحران‌های مالی، مکانیزم‌های مقابله با سفته‌بازی غیرطبیعی، بررسی می‌شود و در پاسخ به این سؤال که سفته‌بازی غیرطبیعی از منظر اقتصاد و اسلام چه جایگاهی دارد این فرضیه ارائه می‌شود که سفته‌بازی‌ غیرطبیعی چون با رفتارهای غررآمیز، قمارآلود و تدلیس‌گونه همراه است و موجب اخلال در عملکرد بازار سهام است، مجاز نمی‌باشد. تلاش این مقاله، ارائه تبیین کامل‌تر از ماهیت سفته‌بازی غیرطبیعی، با هدف ایجاد انگیزه بیشتر برای مقابله شدیدتر با این پدیده بسیار مخرب است.