آسیب‌شناسی الگوی درآمدزایی موقوفات (مطالعه موردی املاک مسکونی عرصه اعیان‌ وقف)

Abstract

وقف یکی از نخستین نهادهای مالی و مدنی با هدف رفع مشکلات جامعه اسلامی می‌باشد. تعمیر و آباد نمودن موقوفه و نیز حفظ مصالح وقف به‌گونه‌ای که امکان انتفاع از آن در طول زمان حفظ گردد از اهم وظائف شرعی متولی خوانده‌ شده است. یکی از انواع وقفیات منفعتی ـ متصرفی، املاک مسکونی عرصه ـ اعیان وقف می‌باشند که سهم قابل‌توجهی در میان موقوفات متصرفی دارند. تحقیق حاضر با استفاده از روش موردپژوهی (مطالعه موردی) پس از گردآوری اطلاعات از طریق فنون بررسی اسناد، مصاحبه و گروه کانونی و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از رویه تحلیل مضمون به آسیب‌شناسی الگوی درآمدزایی این رقبات یعنی اجاره‌داری، پرداخته است. با توجه به چارچوب تحلیلی ذی‌نفعان که شامل واقف، موقوفه، مستأجر، متولی و حکومت می‌باشد، آسیب‌ها شناسایی و طبقه‌بندی شدند. شروط و محدودیت‌های کم‌اهمیت و غیر‌بهینه واقف در وقف‌نامه، هزینه‌های فزاینده و درآمد کاهنده موقوفه، بی‌توجهی به تعهدات قرارداد و شأنیت وقف توسط مستأجر، اجاره‌داری و نگهداری ناصحیح موقوفات توسط متولی و ریل‌گذاری و نظارت ناصحیح حکومت ازجمله مهم‌ترین آسیب‌ها شناسایی شدند. طراحی سامانه الکترونیکی اجاره‌داری باهدف ارتقاء شفافیت عملکرد سازمان اوقاف و امور خیریه، ‌به‌روز‌رسانی نرخ اجارات، واگذاری اجاره‌داری به بخش خصوصی و تأسیس دادسرای ویژه وقف ازجمله راهکارهای رفع آسیب‌های فوق پیشنهاد شدند.<br /> <br /> <br />