عوامل مؤثر بر سطوح مشارکت مردم روستایی در پروژه های آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزه‌های آبخیز درود فرامان و لعل آباد شهرستان کرمانشاه)

Abstract

هدف تحقیق توصیفی- ­همبستگی حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر سطوح مشارکت بهره‌برداران روستایی در طرح‌های آبخیزداری است که از نظر ماهیت، به ترکیب دو پارادایم کمی و کیفی توجه کرده است. جامعۀ آماری پژوهش در بخش کمی شامل تمامی روستاییان دو حوزۀ آبخیر درود فرامان و لعل­آباد شهرستان کرمانشاه است (3722=N).‌ 220 نفر طبق جدول کرجسی مورگان و به روش نمونه‌گیری طبقه­ای تصادفی متناسب با حجم انتخاب شدند. با روش نمونه­گیری گلوله برفی در بخش کیفی، نمونه‌ها از بین جامعۀ آماری روستاییان حسین‌قلی‌خان و کارشناسان آبخیزداری و مجریان طرح­های آبخیزداری انتخاب شدند. نتایج بخش کیفی نشان داد که بین نظرهای مجریان و روستاییان در خصوص مفهوم مشارکت و مؤلفه‌های مرتبط با مشارکت تفاوت وجود دارد. تحلیل همبستگی داده‌ها در بخش کمی نشان داد که بین متغیرهای عوامل اطلاعاتی و ترویجی، نگرش به مشارکت، تحصیلات و روابط اجتماعی با سطوح مشارکت بهره‌برداران رابطۀ مثبت و معنی­داری وجود دارد ولی متغیرهای وضعیت اقتصادی، سن، تعداد افراد تحت تکفل، سابقۀ کار کشاورزی و دامداری، میزان زمین دیم و تعداد گوسفند رابطه‌ای معنی‌دار و منفی با سطح مشارکت دارند. همچنین آزمون رگرسیون نشان داد که متغیرهای منابع ­اطلاعاتی- ترویجی و عوامل اقتصادی 57 درصد از تغییرات واریانس سطح مشارکت در طرح­های آبخیزداری را تبیین می‌کنند.