تعیین عوامل موثر بر رفتار حفاظت از آب کشاورزان در شهرستان سلسله: کاربرد مدل فعال سازی هنجار

Abstract

نگرانی در رابطه با تخریب منابع طبیعی به­طورکلی و کمبود منابع آب به­طور خاص سبب توسعه و اجرای سیاست­هایی با هدف تغییر رفتار کشاورزان در زمینه حفاظت از آب شده است. در این راستا دولت در سال­های اخیر شروع به سرمایه­گذاری روی پژوهش­هایی در رابطه با روش­های حفاظت از آب در بخش کشاورزی به عنوان بزرگ­ترین بخش مصرف­کننده آب نموده است. با این حال، موفقیت این سیاست­ها به پذیرش از سوی کشاورزان و اقدامات داوطلبانه آنها بستگی دارد. مقاله حاضر با استفاده از مدل فعال­سازی هنجار به عنوان مبانی نظری تحقیق که هنجار اخلاقی و رفتار حفاظت از آب کشاورزان را پیش­بینی می­نماید، در یک بررسی در شهرستان سلسله بر اساس نمونه­گیری چند مرحله­ای تصادفی طبقه­ای انجام شد (360=n). جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. پس از تهیه پرسشنامه و تأیید روایی صوری آن توسط متخصصان امر، پایایی آن از طریق محاسبه مقادیر آلفای کرونباخ برای متغیرهای مختلف تحقیق مورد تایید قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که دو متغیر انتساب مسئولیت و خودکارآمدی بر هنجار اخلاقی افراد نسبت به حفاظت از آب تاثیر می­گذارند. هم­چنین، رفتار حفاظت از آب به طور معنی­داری توسط هنجار اخلاقی تبیین می­شود. بنابراین، پیشنهاد می­شود از طریق افزایش سطح آگاهی و بالا بردن مسئولیت کشاورزان در قبال مسایل مربوط به آب تعهد اخلاقی کشاورزان را در جهت انجام رفتارهای حفاظتی مطلوب تقویت نمود. هم­چنین، ارایه اختیارات و تسهیلات لازم به آن­ها جهت نگهداری، تعمیر و بازسازی شبکه­های توزیع آب و تجهیزات آبیاری می­تواند باعث ایجاد انگیزه در بین کشاورزان و تشویق آن­ها جهت حفاظت از منابع آب شود.