مدل سازی پایداری در نظام های بهره برداری زراعی– خانوادگی مبتنی بر کشت مخلوط بر اساس تئوری بنیانی (مورد مطالعه: بخش فیروزان )

Abstract

امروزه، محققان به رابطه بین پایداری و تنوع زراعی تأکید می­کنند؛ زیرا افزایش تنوع، پیچیدگی ذاتی اکوسیستم­های زراعی را افزایش می­دهد و از این طریق فرایندهای آن را تقویت می­کند. بسیاری از محققان یکی از عوامل مهم افزایش پایداری در اکوسیستم­های زراعی را استفاده از کشت­ های مخلوط در نظام­های بهره‌برداری می­دانند. پایداری در نظام­های بهره‌برداری به‌ویژه نظام بهره‌برداری زراعی- خانوادگی که عمده نظام‌های بهره‌برداری در ایران را شامل می‌شود نیاز به مدلی دارد که بر اساس آن امکان پایداری در این نظام فراهم شود. "نظریه بنیانی" یا "نظریة برخاسته از داده‌ها" به ما کمک می­کند تا این مدل را از ساختار درونی ارزش‌ها، نگرش‌ها و تجربه‌های بهره‌برداران نظام بهره­برداری زراعی- خانوادگی مبتنی بر کشت مخلوط و شرایط و موقعیت خاص این جامعه درک کنیم. اطلاعات مورد نیاز در این خصوص با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختارمند با نمونه‌ای 19 نفره متشکل از باتجربه‌ترین کشاورزان مخلوط‌کار منطقة مورد مطالعه به دست آمد. با تحلیل محتوای متن مصاحبه‌ها، 416 گزاره مفهومی نمایای پایداری در نظام بهره‌برداری مبتنی بر کشت مخلوط استخراج شد. فهرست کامل گزاره‌ها با عنایت به قرابت مفهومی و طی سلسله‌مراتب کدگذاری در نظریة بنیانی در قالب پنج طبقة موضوعی که هریک از نگاهی پایداری در این نظام بهره‌برداری را تحلیل می‌کنند، به شرح زیر گروه‌بندی شد: عوامل علّی، عوامل مداخله‌گر، عوامل زمینه‌ای، عوامل راهبردی و پیامدهای استفاده از سیستم کشت مخلوط.