عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر پذیرش فناوری خاک‏ورزی حفاظتی

Abstract

در ایران، عملیات خاک­ورزی متداول (سنتی) منجر به فرسایش خاک و از دست دادن مواد آلی خاک شده است که با عملیات بعدی جمع­آوری بقایای زراعی و سوزاندن آنها، تشدید شده است. کشاورزی حفاظتی می­تواند به­عنوان ابزاری برای افزایش بهره‌وری خاک، کاهش فقر و تقلیل­دهنده پیامدهای تغییر اقلیم در خانوارهای روستایی، محسوب شود. در این مطالعه، با استفاده از نظریه رفتار برنامه­ریزی شده (TPB) به درک عوامل مؤثر بر پذیرش کشاورزی حفاظتی، با استفاده از اطلاعات جمع­آوری شده از طریق پرسشنامه، مشتمل بر 260 کشاورز از منطقه زرقان سال زراعی 95-1394 پرداخته شده است. نتایج حاصل از مدل نشان داد، متغیرهای نگرش کشاورز، کنترل رفتاری درک شده و هنجارهای ذهنی، 78 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می­کنند و نگرش کشاورزان، قوی­ترین عامل پیش­بینی­کننده قصد آنها می­باشد. علاوه بر این، سطح تحصیلات و درآمد خارج از مزرعه بیشترین تأثیر مثبت و معنی­دار را بر نگرش کشاورزان نسبت به اتخاذ روش­های خاک­ورزی حفاظتی داشته­اند. یافته­های این مطالعه می­تواند به درک بهتر پویایی فرایند پذیرش زارعین در رابطه با کشاورزی حفاظتی وچگونگی برخورد کشاورزان با این فناوری و سایر فناورهای جدید کمک کند.