اندازه گیری پایداری زارعین دشت کمین استان فارس: مقایسه روش های PCA و AHP

Abstract

یکی از چالش­های اساسی که تمامی جهان و از آن جمله کشور ما ایران با آن مواجه می­باشد، دستیابی به پایداری منابع است. با توجه به اهمیت استان فارس در بخش زراعی کشور، در این مطالعه وضعیت پایداری اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی زارعین در منطقه دشت کمین پاسارگاد، با استفاده از دو روش وزن­دهی درون­زای تحلیل مولفه اصلی و برون زای تحلیل سلسله مراتبی ارزیابی شده است. بدین منظور با استفاده از اطلاعات 150 نفر از کشاورزان منطقه در سال زراعی1394-1393، شاخص­های پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست­محیطی محاسبه گردید. در انتخاب شاخص­های پایداری نیز چارچوب تئوریکی سلسله مراتبی SAFE مورد استفاده قرار گرفت. در مقایسه شاخص پایداری ترکیبی به دو روش AHP و PCA مشخص شد که بین شاخص­های پایداری اقتصادی و اجتماعی در دو روش، از نظر آماری اختلاف معنی­دار وجود دارد. این در حالی است که شاخص­های پایداری زیست­محیطی مزارع، بر اساس روش­های AHP و PCA، تفاوت معنی­دار آماری ندارند. در مجموع تفاوت آماری معنی­داری بین شاخص­های پایداری ترکیبی بر اساس دو روش مذکور وجود ندارد. بر اساس نتایج به­دست آمده، به­کارگیری ابزارهای ترویجی و آموزشی و ارایه تسهیلات لازم شامل پرداخت وام به زارعین جهت اجرای عملیات خاکورزی حفاظتی، عملیات آبیاری تحت فشار و انجام آزمون خاک با هدف حفظ و بهبود کیفیت بر مبنای مدیریت مواد مغذی خاک پیشنهاد گردید.