انسان‌شناسی ماهی‌گیری: مطالعه‌ای مردم‌نگارانه در فرهنگ مردمان ماهی‌گیر در شهرستان ساری

Abstract

در این مقاله فرهنگ مردمان ماهی‌گیر شهرستان ساری بررسی شده است. این مطالعه در پی آن است تا در خلال بررسی فرهنگ صیادی، تأثیر عنصر دریا را بر زندگی صیادان و خانواده‌هایشان از بعد اجتماعی و فرهنگی بیازماید. برای این منظور، اهداف پژوهش به روابط و مناسبات اجتماعی میان ماهی‌گیران، وظایف تفکیک‌شده کارکنان در یک صید با پره و بررسی کنشگران اجتماعی جامعه مورد مطالعه معطوف شده است. در این مطالعه، جامعه صیادان در فاصله زمانی مهر 1391 تا فروردین سال 1392 مورد مطالعه قرار گرفته و از روش­های مردم‌نگاری از جمله مشاهده مشارکتی، مصاحبه عمیق و گروه­های متمرکز برای کسب شواهد و اطلاعات و روش­های تحلیل کیفی از جمله تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. ماهی‌گیران نوار ساحلی در شهرستان ساری، اعضای تعاونی‌های ماهی‌گیری و اداره کل شیلات استان مازندران و شهرستان ساری مشارکت­کنندگان اصلی این مطالعه را تشکیل می‌دهند. این مقاله مناسبات و روابط اجتماعی و شغلی را در میان صیادان مورد مطالعه قرار می‌دهد و به بررسی این مسئله می‌پردازد که تخصص و مهارت‌های مدیر پره، به چه صورت او را در رابطه خاص با سایر ماهی‌گیران قرار می‌دهد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که شخصِ لُثمان به علت دانش انحصاری و آمرانه خود در زمینه بافت تور و تعیین عمق و جهت ریختن پره در دریا و تشخیص طوفانی بودن دریا برای اقدام به صید در روزهای خاص، از جایگاه خاصی در میان سایر کنشگرانِ ماهی‌گیری ساحلی برخوردار است که او را در جایگاه مقتدرانه­ای قرار می‌‌دهد.