تأثیر کودهای زیستی فسفاته بر خواص کمی و کیفی ذرت دانه ای(سینگل کراس 704) در شرایط تنش کم آبی

Abstract

اثر تلقیح بذر با ریزجـانداران حـل کننده فسفـات بر رشد، عملکرد و جذب عنـاصر غذائـی ذرت (Zea mays L. SC. 704) در یک آزمایش مزرعه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در ایستگاه تحقیقاتی مشکین آباد کرج به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 1384 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری در سه سطح به عنوان عامل اصلی بر اساس 70، 100 و 130 میلی متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک کلاس A و تیمارهای کود فسفره در پنج سطح شامل بدون کود، کود سوپر فسفات تریپل، قارچ میکوریزا Glomus intraradices (AM)، باکتری حل کننده فسفات Pseudomonas fluorescens (Pf) و مخلوطی از این دو ریزجاندار به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تأثیر مثبت بر رشد گیاه، جذب عناصر غذائی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت در تیمار تلقیح بذر با AM و Pf مشاهده شد. تلقیح بذر با AM+Pf تحت شرایط تنش کم آبی به طور معنی داری عملکرد دانه، اجزای عملکرد، شاخص برداشت، غلظت نیتروژن و فسفر دانه، میزان فسفر قابل دسترس خاک و درصد کلونیزه شدن ریشه را افزایش داد. اثر تلقیح بذر با AM نیز مشابه با تأثیر تلقیح بذر با AM+Pf بود. در برخی از صفات اندازه گیری شده تحت شرایط معمولی آبیاری (70 میلی متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک کلاس A)، تیمار کود شیمیائی بالاتر از تیمار تلقیح بذر با AM+Pf بود، اما این اختلاف معنی دار نبود. در مقایسه با نتایج به دست آمده از تیمارهای تلقیح بذر با AM+Pf و AM، تیمار تلقیح بذر با Pf تأثیر ضعیفی داشت و حاکی از آن است که این ریزجاندار به منظور تأثیر قوی و مثبت نیاز به یک مکمل دارد. تمام ویژگی‌های اندازه‌گیری شده در تیمارهای تلقیح بذر با AM+Pf و AM تحت شرایط تنش کم آبی بالاتر از تیمارهای کود شیمیائی و بدون تلقیح بودند. بعلاوه ویژگی‌های مورد ارزیابی تیمار تلقیح بذر با AM+Pf تحت شرایط تنش شدید کم آبی به طور معنی‌داری پائین‌تر از شرایط معمولی آبیاری و شرایط متوسط تنش کم آبی بودند. بنابراین می‌توان چنین بیان کرد که این ریزجانداران به زمان بیشتری برای تثبیت و استقرار در خاک نیاز دارند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که ریزجانداران حل کننده فسفات می‌توانند با افزایش رشد و جذب فسفر در ذرت, منجر به افزایش تحمل گیاه تحت شرایط تنش کم آبی گردند.