ارزیابی تأثیر رطوبت خاک بر زمستان‌گذرانی علف هرز پیزور (Bolboschoenus maritimus) و پیش‌بینی دماهای مهم آن

Abstract

پیزور از جگن‌های چند‌ساله و پس از سوروف مهمترین علف‌هرز شالیزار است. دو آزمایش گلدانی و آزمایشگاهی به منظور مطالعه برخی ویژگی‌های اکوفیزیولوژیکی این علف‌هرز جهت ارائه راهکاری برای مدیریت آن اجرا شد. در تحقیق نخست تأثیر سطوح رطوبت خاک (6، 12، 24، 34 درصد رطوبت وزنی و شاهد غرقاب دائم) بر زمستان‌گذرانی غده‌های پیزور و رشد آنها در سال بعد و در آزمایش دوم دمای کاردینال جوانه‌زنی آن بررسی گردید. نتایج نشان داد که زنده‌مانی و زمستان‌گذرانی غده‌های پیزور در سطوح رطوبتی 6، 12 و 24 درصد خاک به‌ترتیب 10، 30 و 82 درصد بود، امّا در رطوبت‌های بالاتر به شدت کاهش یافت. بعلاوه صفات تعداد غده تولیدی، وزن تر غده و نیز طول و وزن تر ریزوم پیزور در رطوبت 6 درصد خاک به ترتیب 100، 58، 70 و 92 درصد نسبت به سطح رطوبتی 24 درصد (ظرفیت زراعی) کمتر بود. حداکثر جوانه‌زنی در دماهای 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد و کمترین جوانه‌زنی در دمای 40 درجه سانتی‌گراد و بیشترین سرعت جوانه‌زنی نیز در دمای 30 درجه سانتی‌گراد بود. دماهای کمینه، بهینه و بیشینه سبزشدن غده‌های پیزور به‌‌ترتیب 5، 25 و 40 درجه سانتی‌گراد بود. با‌توجه به زنده‌مانی اندک و کاهش شدید شاخص‌های رشد رویشی پیزور در رطوبت‌های پایین، زه‌کشی و شخم اراضی شالیزاری پس از برداشت برنج به‌عنوان راهکاری جهت کاهش جمعیت زمستان‌گذران این علف‌هرز و مدیریت زراعی آن پیشنهاد می‌شود