برآورد تاریخ کاشت بهینه بر پایۀ تاریخچۀ اقلیمی با استفاده از مدل همانندساز رشد AquaCrop در منطقۀ دشت مغان استان اردبیل

Abstract

از مدلAquaCrop برای برآورد تاریخ کاشت مناسب برای تولید بیشترین عملکرد بر پایۀ تاریخچۀ اقلیمی منطقۀ دشت مغان استفاده شد. برای این منظور با استفاده از داده­های پدیدشناختی (فنولوژیک) هشت گیاه زراعی عمده در دشت مغان، در کنار داده­های اقلیمی سی‌سالۀ این منطقه، پس از واسنجی (کالیبراسیون) مدل، تاریخ کاشت بهینۀ هر محصول تعیین شد. مدل با استفاده از درجۀ روز رشد تجمعی، آستانه­های دمایی فعال و مؤثر و شاخص برداشت محاسباتی، عملکرد هر محصول را محاسبه کرد. ضریب تشخیص، ریشۀ میانگین مربعات خطای نرمال و شاخص تطابق به ترتیب 99/0، 16/29 و 97/0 بود. این آمارها نشان‌دهندۀ کارکرد مناسب مدل در برآورد عملکرد محصولات عمدۀ زراعی در منطقه است. بر پایۀ نتایج، بازۀ کاشت همانند­سازی‌شده برای گندم پاییزه کوتاه­تر بود. محصول جو پاییزه نیز از روند همسانی با گندم پاییزه پیروی می­کرد. بازۀ کاشت ذرت بهاره درازمدت­تر از بازۀ معمول منطقه بود، اما بازۀ کاشت همانند­سازی‌شده در کلزا پاییزه، پنبه، سویا و ذرت کشت دوم همسان با بازۀ کشت منطقه بود. همچنین نیاز آبی گیاهان باغی مختلف در تاریخ کاشت­های تعیین‌شده نیز توسط مدل محاسبه شد. این نتایج با خروجی نرم‌افزار NETWAT برای این منطقه مقایسه شد. در این مقایسه ضریب تبیین، 92/0 و ریشۀ میانگین مربعات خطای نرمال‌شده، 07/14 و شاخص تطابق، 99/0 محاسبه شد. بنا بر نتایج، کشت گیاهان پاییزه به‌منظور بهره­مندی هرچه بیشتر از بارندگی­های فصل‌های پاییز و زمستان در منطقه و کاهش مصرف آب آبیاری، باید توجه بیشتر شود.