بررسی تنوع مورفولوژیکی در جمعیت‌های گندم‌های وحشی Aegilops tauschii در ایران و واکنش آنها به نژاد A+134E134 زنگ زرد در مرحله گیاهچه

Abstract

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های گندم‌های وحشی Aegilops tauschii موجود در کلکسیون بانک ژن گیاهی ملی ایران که از مناطق مختلف کشور جمع‌آوری شده اند، تعداد 188 نمونه بر اساس صفات مورفولوژیک و 100 نمونه از این مجموعه برای ارزیابی مقاومت به نژاد بیماری زایA+134E134 زنگ زرد به ترتیب در مزرعه تحقیقاتی بانک ژن ملی گیاهی و گلخانه مؤسسه تحقیقات اصلاح نهال و بذر کرج، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه خوشه‌ای بر اساس ارزیابی صفات مورفولوژیک، جمعیت‌های آجیلوپس تاوشی کلکسیون ایران را بر مبنای استانهای محل جمع‌آوری نمونه‌ها در 2 گروه شامل نمونه‌های مرکز تنوع و حاشیه تنوع دسته‌بندی کرد. نمودار پراکنش نمونه‌ها در فضای دو بعدی ایجاد شده توسط 2 عامل اول تجزیه به عامل‌ها، نمونه‌های تاوشی و استرانگولاتا را از هم مجزا کرد ولی قادر به تفکیک نمونه‌ها بر اساس منشأء جمع‌آوری آنها نبود. ضریب تغییرات فنوتیپی و شاخص تنوع فنوتیپی شانون به عنوان معیارهایی از تنوع ژنتیکی بر اساس صفات کمی و کیفی محاسبه شدند که صفات رنگ گلوم، تعداد دانه در سنبلچه و ارتفاع گیاه بالاترین تنوع را نشان دادند. آنالیز تابع تشخیص بر اساس صفات مورد مطالعه برای گروه‌بندی نمونه‌ها در 2 زیرگونه تاوشی و استرانگولاتا انجام شد. نتایج ارزیابی جمعیت‌های آجیلوپس تاوشی برای نژاد A+134E134 زنگ زرد نشان داد که 76% از جمعیت‌ها در مرحله گیاهچه کاملاً مقاوم به این نژاد بودند.