ارزیابی برنج‌های هوازی و ایرانی از لحاظ نشانگرهای پیوسته به صفات مرتبط با تحمل به خشکی و شوری و ارتباط آن‌ها با صفات جوانه‌زنی تحت تنش اسمزی

Abstract

برنج­های هوازی به‌عنوان یک قابلیت کارآمد در کاهش دشواری‌های ناشی از بحران آب به شمار می‌آیند. بررسی و ارزیابی تفاوت‌های ژنتیکی این برنج­ها با رقم‌های برنج بومی ایرانی می­تواند در شناسایی نواحی ژنگانی (ژنومی) تأثیرگذار در تحمل به تنش خشکی سودمند باشد. در این پژوهش ضمن بررسی صفات جوانه­زنی ژنوتیپ­ها تحت تنش اسمزی، تنوع همردیف ‌ژنی (اللی) 26 نشانگر SSR پیوسته به QTLهای مرتبط با تحمل به خشکی یا شوری در 53 ژنوتیپ برنج شامل 31 ژنوتیپ برنج هوازی و 22 رقم برنج­ غرقابی (ایرانی) بررسی شد. در مجموع 118 همردیف ژنی چند­ شکل با میانگین 54/4 به ازای هر جایگاه ریز­ماهواره تولید شد. بالاترین میزان PIC محاسبه­شده با میزان 77/0 و 76/0و بیشترین تنوع ژنی با میزان 80/0 و 79/0 به ترتیب مربوط به نشانگرهای RM10793 و RM493 بودند. بررسی کلی آماره­های تنوع ژنتیکی نشان داد که دو نشانگر RM10793 و RM493 نسبت به دیگر نشانگرها مقادیر بالاتری داشتند و در جداسازی ژنوتیپ­ها نقش بارزتری ایفا کردند. گروه­بندی ژنوتیپ­ها نیز بر پایۀ ضریب جاکارد و با استفاده از الگوریتم اتصال همسایگی، آن‌ها را به دو گروه منتسب کرد. این گروه‌بندی با نتایج به‌دست‌آمده از تجزیۀ خوشه­ای بر پایۀ صفات جوانه­زنی با استفاده از الگوریتم وارد، همخوانی شایان‌توجهی داشت که این امر می­تواند بیانگر مؤثر بودن و تأیید نشانگرهای ریزماهواره مورد استفاده در جداسازی ژنوتیپ­ها از لحاظ تحمل به تنش اسمزی باشد.