اثر شرایط محیطی بر جوانه‌زنی و ذخیره‌سازی بذرهای اُزمک (Cardaria draba L.) در خاک

Abstract

در این تحقیق اثر عوامل محیطی شامل روشنایی، دما، شوری، pH و همچنین اثر ذخیره‌سازی بذور در خاک بر جوانه‌زنی و سبز شدن بذرهای اُزمک در شرایط آزمایشگاه و محیط مزرعه بررسی شد. درصد جوانه‌زنی بذرهای اُزمک در شرایط روشنایی/تاریکی (به میزان 90 درصد) به طور معنی‌داری بالاتر از شرایط تاریکی مداوم (به میزان 78 درصد) بود. بذرهای اُزمک قادر به جوانه‌زنی در دامنه وسیعی از دماهای مورد بررسی (6/15، 10/20، 15/25، 15/30 و 20/35 درجه سانتی‌گراد شب/روز) بودند. با این وجود درصد جوانه‌زنی بسته به دامنه دمایی متفاوت بود و بیشترین و کمترین جوانه‌زنی بذر بترتیب در دماهای 6/15 (به میزان 93 درصد) و 20/35 (به میزان 72 درصد) درجه سانتی‌گراد دمای شب/روز اتفاق افتاد. شوری تأثیر منفی بسیار شدیدی بر جوانه‌زنی اُزمک داشت، به طوری که بیشترین جوانه‌زنی در غلظت صفر میلی‌مولار کلرید سدیم رخ داد (به میزان 92 درصد). افزایش غلظت شوری جوانه‌زنی را کاهش داد و جوانه‌زنی در غلظت 320 میلی‌مولار کاملاً متوقف شد. نتایج این مطالعه نشان داد که اُزمک در دامن? pH 4 تا 10، درصد جوانه‌زنی بالاتر از 80 درصد را حفظ نمود، به طوری که کمترین درصد جوانه‌زنی در pH معادل 4 (به میزان 85 درصد) و بیشترین درصد جوانه‌زنی در pH معادل 10 (به میزان 98 درصد) رخ داد. در آزمایش دیگری که بذرها در عمق‌های مختلف خاک در مزرعه دفن شدند مشخص گردید که اثر متقابل مدت و عمق دفن بذر بر میزان خواب بذرها و همچنین میزان جوانه‌زنی آنها در آزمایشگاه و مزرعه بسیار معنی‌دار بود و در کلی? عمق‌ها جوانه‌زنی بذر برای مدت 10 ماه در حد بالایی حفظ شد. همچنین پوسیدگی بذر در هیچ یک از اعماق دفن در طول مدت آزمایش مشاهاده نگردید و مشخص شد قراردادن بذرها در عمق‌های 10 سانتی‌متر و بیشتر باعث ایجاد حالت سکون در بذرها می‌شود.