اثر مقادیر و نحوه تقسیط کود نیتروژن بر شاخص‌های رشد و عملکرد برنج رقم خزر

Abstract

به منظور ارزیابی تأثیر مقادیر و تقسیط کود نیتروژن بر شاخص‌های رشد و روابط آنها با عملکرد دانه برنج رقم خزر، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تکرار در سال زراعی 1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به اجرا گذاشته شد. مقادیر کود نیتروژن در سه سطح (10N، 20N و 30N کیلوگرم در هکتار) بر اساس محتوای کلروفیل بالغ‌ترین برگ که با استفاده از دستگاه کلروفیل‌متر دستی (SPAD-502) که در سه حد آستانه 36S، 38S و 40S اندازه‌گیری می‌شد،?به خاک افزوده شدند. نتایج نشان داد که به ترتیب در تیمار S38N30 (SPAD38+30 kgN) و S40N30 (SPAD40+30 kgN) که بالاترین مقدار کود نیتروژن (103 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) را دریافت کرده بودند، بالاترین شاخص سطح برگ (28/3 و 13/3 ) و سرعت رشد گیاه (86/29 و 34/29 گرم بر مترمربع در روز) و در تیمار S40N30 بالاترین دوام سطح برگ (86/1392 سانتی‌مترمربع در روز) بدست آمد. نتایج تجزیه رگرسیونی نشان داد که در مرحله گلدهی بین عملکرد دانه و سرعت رشد گیاه (**87/0= r2)، شاخص سطح برگ (**88/0= r2) و دوام سطح برگ (**76/0= r2) رابطه خطی و مثبتی وجود داشت. با توجه به اینکه بالاترین میزان عملکرد دانه و کارایی زراعی مصرف نیتروژن نیز در تیمار S40N30 مشاهده شد (به ترتیب 5955 کیلوگرم در هکتار و 5/23 کیلوگرم بر کیلوگرم)، به نظر می‌رسد که دلیل اصلی افزایش عملکرد دانه در این تیمار، بهبود شاخص‌های رشد (به ترتیب سرعت رشد گیاه، شاخص سطح برگ و دوام سطح برگ) و استفاده بهینه از کود نیتروژن مصرف شده بوده است. مصرف نوبتی(تقسیط شده) کود نیتروژن به مقدار مناسب و مطابق با نیاز گیاه، باعث جلوگیری از تلفات آن در برنج شده و به صرفه‌جویی در مصرف کود کمک خواهد کرد.