تأثیر تنش خشکی و کاربرد اسید هیومیک بر عملکرد کمی، رنگدانه‌های فتوسنتزی و مقادیر عناصر معدنی دانه آفتابگردان

Abstract

<strong>در یک سیستم کشاورزی پایدار، استفاده از نهاده‌های آلی همانند اسید هیومیک، کمترین آسیب را به محیط زیست وارد می‌کند و در عین حال با فعالیت شبه هورمونی خود، جذب آب، مواد معدنی و در نهایت عملکرد گیاهان زراعی را افزایش می‌دهد. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و اسید هیومیک بر عملکرد کمی و برخی خصوصیات کیفی آفتابگردان رقم هیبرید فرخ، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح: شاهد (اعمال 100درصد نیاز آبی)، تنش ملایم (اعمال80 درصد نیاز آبی) و تنش زیاد (اعمال 60 درصد نیاز آبی) به عنوان فاکتور اصلی و کاربرد اسید هیومیک در پنج سطح شامل: شاهد (عدم مصرف)، محلول­پاشی با دو غلظت 5/1 و 3 گرم اسید هیومیک در لیتر آب</strong><strong>و</strong><strong>مصرف خاکی با دو میزان 15 و 30 کیلوگرم در هکتار به عنوان فاکتور فرعی لحاظ شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی موجب کاهش عملکرد دانه به میزان 5/45 درصد، وزن هزار دانه (7/26 درصد)، قطر طبق (3/23 درصد)، قطر ساقه (9/25 درصد)، عملکرد بیولوژیکی (6/44 درصد)، درصد فسفر دانه (2/16)، مقادیر کلروفیل </strong><strong>b</strong><strong> (7/50) و کاروتنوئید در برگ به میزان 8/29درصد شد. در این بین استفاده از اسیدهیومیک در هر دو شکل محلول پاشی و خاک مصرف با تأثیر معنی­دار بر ارتفاع بوته، قطر طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی</strong><strong>درصد، مقادیر کلروفیل </strong><strong>a</strong><strong> و درصد عناصر فسفر و پتاسیم در دانه، سبب افزایش این صفات شد. با توجه به نتایج به دست آمده می­توان بیان کرد که اسید هیومیک می­تواند سبب کاهش اثرات سوء تنش خشکی بر آفتابگردن شود. در وهله اول مصرف خاکی 30 کیلوگرم در هکتار و در وهله دوم محلول­پاشی 5/1 گرم اسید هیومیک در لیتر آب از بیشترین کارایی در بهبود عملکرد برخوردار بود</strong><strong>.</strong>