ارزیابی محتوای پروتئین دانه، عملکرد و صفات مهم زراعی برخی رقم‌های رشد محدود و نامحدود لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) تحت تأثیر تاریخ‌های مختلف کاشت در تالش (گیلان)

Abstract

به­منظور ارزیابی کمیت و کیفیت عملکرد برخی رقم‌های رشد محدود و رشد نامحدود لوبیا در واکنش به تاریخ­های مختلف کاشت، آزمایشی در بهار و تابستان سال 1393 به­صورت کرت‌های خردشده (اسپلیت پلات) با طرح پایۀ بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقۀ تالش انجام شد. پنج تاریخ کاشت شامل 15 و25 اردیبهشت، 4 خرداد، 14 خرداد، 24 خرداد و شش رقم لوبیا شامل صدری (تیپ رونده)، گلی (تیپ رونده)، اختر (تیپ ایستاده)، پاک (تیپ نیمه رونده) و درسا (تیپ رونده) به همراه رقم محلی پاچ­باقلا (تیپ ایستاده) به­عنوان شاهد به‌صورت تصادفی به­ترتیب در کرت­های اصلی و کرت­های فرعی قرار گرفتند. رقم پاک بیشترین عملکرد دانه را در نخستین تاریخ کاشت (15 اردیبهشت) داشت، ولی تفاوت معنی­داری بین عملکرد دانۀ رقم پاک و تودۀ پاچ­باقلا وجود نداشت. بالاترین شمار غلاف در بوته در تاریخ کاشت اوّل در رقم پاک به دست آمد. بیشترین عملکرد زیست­توده به اثر متقابل رقم پاک و تاریخ کاشت پنجم (24 خرداد) اختصاص داشت. افزون بر این، میزان پروتئین دانۀ لوبیا در کشت­های دیرهنگام افزایش یافت. به‌طوری‌که رابطۀ معکوس بین عملکرد دانه و محتوای پروتئین دانۀ لوبیا وجود داشت. در شرایط اقلیمی تالش، شاخص­های مهم افزایش عملکرد دانه در تودۀ بومی و رقم‌های مورد بررسی لوبیا شامل شمار غلاف در بوته، شمار دانه در غلاف، وزن صد دانه و شاخص برداشت بود. به‌طورکلی، تاریخ کاشت اول (15 اردیبهشت) سبب افزایش عملکرد دانه به­ترتیب در رقم پاک و تودۀ بومی پاچ­باقلا در شرایط اقلیمی منطقه شد.