اثر تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن‌گلیکول (PEG-6000) بر صفات جوانی‌زنی بذرهای هفت مبدﺃ جغرافیایی بادامک (.AMygdalus scoparia Spach) در استان فارس

Abstract

بادامک (<em>Amygdalus scoparia</em> Spach) گونه­‌ای مقاوم به خشکی با دامنه پراکنش گسترده است که به‌­فراوانی در جنگل‌کاری‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک استفاده می­شود. استفاده از منابع بذری که صفات جوانه‌­زنی مناسبی را در شرایط خشک نشان می‌­دهند، برای افزایش موفقیت در عملیات احیا و غنی­‌سازی و نیز توصیف و طبقه‌­بندی ژرم­‌پلاسم این گونه ضروری است. پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی اثر تنش خشکی بر صفات جوانه‌­زنی بذر جمعیت‌‌هایی از بادامک در استان فارس، در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کامل تصادفی انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل هفت جمعیت بادامک (مرودشت، پاسارگارد، ارسنجان، فسا، کوار، داراب و خنج) و چهار سطح خشکی (شاهد، 0/05- ، 0/1- و 0/5- مگاپاسکال) ناشی از پلی‌‌اتیلن‌‌گلیکول بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی و اثر متقابل تنش خشکی در جمعیت برای کلیه صفات جوانه‌­زنی در سطح اطمینان 99 درصد معنی­‌دار بود. حساسیت جمعیت­‌ها نسبت به سطوح مختلف تنش خشکی متفاوت بود. افزایش پتانسیل آب در محیط کشت بر بیشتر صفات جوانه­‌زنی بذر تأثیر نامطلوبی داشت. در سطوح زیاد خشکی، میانگین زمان جوانه­‌زنی در جمعیت­‌های بادامک نواحی مرطوب‌­­تر شمال فارس (مرودشت) نسبت به جنوبی‌­ترین جمعیت (جمعیت خنج) بیشتر بود. جمعیت خنج در بیشترین سطوح تنش خشکی، بیشترین مقادیر درصد جوانه‌­زنی، ضریب سرعت جوانه‌­زنی، شاخص جوانه­‌‌زنی، شاخص نرخ جوانه­‌زنی و ارزش جوانه­‌زنی را نسبت به جمعیت­‌های دیگر مورد مطالعه داشت. استفاده از بذرهای این جمعیت در صورت تأیید در آزمون­های عرصه­‌ای برای افزایش موفقیت عملیات احیایی در مناطق جنوبی استان توصیه می‌­شود.