شناسایی و تلقیح دو گونه قارچ‌‌ میکوریز همزیست تادار (.Celtis Caucasica L) در شرایط گلخانه‌‌ای

Abstract

با ‌توجه‌ به‌ ضرورت جنگل‌کاری در جنگل‌های زاگرس با گونه‌‌های بومی و استفاده از قارچ‌‌های میکوریزی همزیست بومی هر گونه، پژوهشی با موضوع تولید نهال‌‌‌های میکوریزی تلقیح‌شده با قارچ‌‌های همزیست درخت تادار (<em>Celtis caucasica</em> L.) انجام شد. نمونه‌‌های بذر و خاک ریزوسفر تادار از رویشگاه چهارطاق اردل در استان چهارمحال و بختیاری تهیه شدند. در آزمایشگاه مشخص شد که دو گونه قارچ میکوریز <em>Funneliformis geosporum </em>و <em>Claroideoglomus</em> <em>etunicatum</em> فراوانی مناسبی در خاک ناحیه ریزوسفر داشتند. پس از جداسازی اسپورها با استفاده از الک مرطوب و براساس صفاتی مانند اندازه و رنگ اسپور، ریسه متصل به اسپور و لایه‌های دیواره سلولی اسپور، قارچ‌ها به‌کمک میکروسکوپ نوری و استریومیکروسکوپ شناسایی شدند و برای اولین‌بار از ریزوسفر درخت تادار در ایران گزارش شدند. سپس، اسپور این دو گونه قارچ میکوریزی با گیاه ذرت در گلخانه به‌‌صورت گلدانی تکثیر شد. پس از انبوه‌سازی، اسپورها با بذر تادار به‌صورت تیمارهای جداگانه و تیمار ترکیبی دو گونه تلقیح شدند. پس از رشد نهال‌‌ها به‌مدت شش ماه، صفات رویشی و کلنیزاسیون ریشه تادار بررسی شد. نتایج نشان داد که قارچ‌‌های میکوریزی بر تمامی صفات ریخت­شناسی نهال‌‌ها، اثری مثبت و معنی‌‌دار داشتند. در اغلب صفات اندازه‌‌گیری‌‌شده، بیشترین اثر مربوط به تیمار ترکیب دو قارچ بود. به‌‌طور کلی در این پژوهش، مقدار شاخص‌‌های رویشی نهال‌‌های میکوریزی نسبت به نهال‌‌های شاهد بیشتر بود، بنابراین می‌‌توان گفت استفاده از نهال‌‌های میکوریزی راهکاری مناسب و مقرون‌به‌‌صرفه‏ ‌‌برای افزایش شانس موفقیت در ‌‌جنگل‌کاری‌ها و نیز احیاء مناطق تخریب‌شده است.