مقایسة زیست‌پالایی فلزات سنگین توسط گونه‌های چوبی مورد استفاده در جنگلداری شهری سنندج

Abstract

زیست ­پالایی گیاهی امروزه به­ عنوان یکی از ارزانترین، پاک­ترین و کاربردی­ترین روشها برای کاهش آلودگی فلزات سنگین محیط‌زیست شناخته شده است. در تحقیق حاضر، به­منظور بررسی توان زیست ­پالایی گونه­ های چوبی مورد استفاده در جنگلداری شهری سنندج، میزان انباشت برخی فلزات سنگین از قبیل سرب، روی، کادمیوم و منگنز در برگ گونه­های چنار شرقی، نارون، زبان­گنجشک، سرو خمره­ای و کاج سیاه کاشته شده در مرکز شهر سنندج (به­عنوان منطقة آلوده) و محوطة دانشگاه کردستان (به­عنوان منطقة شاهد) اندازه­گیری شد. همچنین تأثیر این فلزات روی برخی از شاخص‌های فیزیولوژیکی گونه­های مذکور مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این کار از آزمایش فاکتوریل بر پایة طرح کاملاً تصادفی با دو عامل مکان در دو سطح (منطقة آلوده و منطقة شاهد) و عامل نوع گونه در پنج سطح (سرو خمره­ای، کاج سیاه، زبان­گنجشک، نارون و چنار شرقی) با پنج تکرار استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­های جمع­آوری شده توسط نرم­افزار SPSS انجام شد و از آزمون چنددامنه‌ای دانکن برای مقایسة میانگین‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که انباشت سرب، روی و کادمیوم در برگ بیشتر گونه­ها در منطقة آلوده با اختلاف معنی‌داری در سطح 95 درصد بیشتر از منطقة شاهد بوده است. در منطقة آلوده بیشترین مقدار انباشت سرب و کادمیوم در سرو خمره­ای، روی در زبان­گنجشک و منگنز در نارون مشاهده شد. در مقایسه منطقة آلوده با منطقه شاهد، در همه گونه­ها مقدار کلروفیل کمتر، ولی مقدار پرولین بیشتر از منطقة شاهد بود. همچنین بیشترین مقدار کلروفیل در برگ‌های چنار شرقی و اسید آمینه و پرولین در نارون مشاهده شد.