بازسازی پالینولوژیک (گرده شناختی) تاریخچه پوشش گیاهی، تغییرات آب و هوایی و فعالیت‌های انسان در اواخر هولوسن در منطقه کلاردشت

Abstract

چکیده <br />این پژوهش پالینولوژیک، با بررسی تورب‌زار تپه­کلار، تاریخچه 850 ساله پوشش گیاهی را در منطقه کلاردشت در استان مازندران بازسازی و نقش آب و هوا و انسان را بررسی می­کند. نمودار گرده تپه­کلار نشان می­دهد که پوشش گیاهی منطقه در اثر دخاالت­های انسان و تغییرات آب و هوا، در طول زمان تغییرات قابل توجهی یافته است. راش، ممرز و بلوط همواره فراوانترین درختان در توده­های جنگلی مجاور دشت کلار بوده­اند؛ هرچند، بلوط به‌دلیل افزایش فعالیت­های انسان در یک تا دو قرن اخیر، کاهش چشمگیری نشان می‌دهد. گونه‌هایی همانند افرا، زبان­گنجشک و ملج نیز در توده­های جنگلی دامنه­های مشرف به دشت، حضور داشته­اند. به‌طوری‌که در دشت­های همجوار تپه­کلار، توسکا و لرگ گاهی به‌فراوانی می­روییدند، ولی انسان با تغییر ویژگیهای هیدرولوژیک منطقه، به­ویژه زهکشی اراضی مرطوب، موجب کاهش قابل­توجه توسکا و حذف لرگ شده است. البته کاهش اصلی لرگ در حدود 700 تا 800 سال پیش، در پژوهش‌های گرده‌شناسی مشابه در بخش مرکزی جنگلهای هیرکانی و نیز منطقه کولشیس در غرب گرجستان نیز ثبت شده که با توجه به همزمانی این دوره با پدیده آب و هوایی موسوم به بی­نظمی اقلیمی سده­های میانی، احتمالا منشأ اقلیمی نیز داشته است. وجود گرده­های نشان­دهنده حضور انسان در منطقه، همانند گردو و گندم، در طول دوره مورد بررسی، گویای سکونت انسان در منطقه از حداقل 850 سال پیش است. باوجوداین، در 300 تا 400 سال اخیر نقش انسان در تغییر پوشش گیاهی و کاربری زمین شدت یافته که این امر از افزایش قابل توجه گرده­های گیاهان معرف اراضی باز، همانند آقطی، علف هفت­بند و بارهنگ برگ­نیزه­ای دارد.