مطالعه تأثیر تاج‌پوشش و فصل نمونه‌برداری بر فعالیت آنزیم‌های خاک در چند رویشگاه ارس ایران

Abstract

بررسی آنزیم‌های خاک روش متداولی است که به‌طور گسترده برای سنجش فرآیندهایی که در چرخه‌های مواد غذایی خاک روی می‌دهد استفاده می‌شود. فعالیت‌ آنزیم‌های خاک به اثرات تخریبی انسان و طبیعت حساس بوده و اندازه‌گیری فعالیت‌های گروهی آنها می‌تواند ارزیابی معتبری از پاسخ متابولیک خاک‌ به روشهای مدیریتی و تنش‌های محیطی را فراهم کند. این تحقیق در چهار رویشگاه اُرس ایران شامل لاین (استان خراسان)، چهارباغ (استان گلستان)، کندرق (استان اردبیل) و چهارطاق اردل (استان چهارمحال و بختیاری) انجام شد. از عمق 20-0 سانتی‌متری خاک نمونه‌برداری شد. سه آنزیم اسید فسفاتاز، آلکالین فسفاتاز و دهیدروژناز در بهار و پاییز 1387 و در زیر و بیرون تاج‌پوشش با استفاده از واکنش با سوبسترا و با اسپکتروفتومتر سنجش شدند. نتایج نشان داد که فعالیت آنزیم‌های بررسی شده در کلیه‌ رویشگاه‌ها در زیر تاج‌پوشش درختان اُرس بیشتر از بیرون تاج‌پوشش است که نشان می‌دهد زیر تاج‌پوشش محیط غنی‌تری به‌لحاظ فعالیت میکروارگانیسم‌های خاک و گسترش ریشه‌های اُرس است. یافته‌ها همچنین نشان می‌دهد که آنزیم‌های خاک در فصل بهار فعالیت بیشتری در مقایسه با اوایل پاییز داشته و تحت تأثیر دوره‌ خشکی و گرمای تابستانه از فعالیت میکروارگانیسم‌ها کاسته شده است. این تحقیق نشان داد که آنزیم‌های خاک تحت تأثیر فرآیندهای اقلیمی و پوشش گیاهی می‌توانند شاخص‌های مناسبی برای ارزیابی اکوسیستم خاک باشند.