تأثیر فاصله و ترکیب کاشت بر عملکرد زیست‌توده هوایی سه گونه نیام‌دار کشت شده در تپه‌های ماسه‌ای خوزستان

Abstract

به‌منظور تثبیت بیولوژیکی عرصه‌های ماسه‌زار استان خوزستان، عملکرد زیست‌توده هوایی سه گونه از نیام‌داران درختی و درختچه‌ای در فواصل کاشت مختلف و در حالتهای خالص و آمیخته از سال 1379 تا 1385 در شرایط بدون آبیاری مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب گونه‌ها با توجه به چندمنظوره بودن آنها از نظر تغذیه دام، تقویت و حفاظت خاک و در عین حال سازگاری با شرایط دیم انجام شد. در این راستا سه گونه درختی و درختچه‌ای شامل <em>Acacia victoriae</em><strong><em>، </em></strong><em>A. farnesiana</em> و سُمر (<em>Prosopis juliflora</em>) انتخاب و در یک طرح آماری کرتهای یکبار خرد شده، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی کشت شدند. فواصل کاشت گونه‌ها در سه سطح 3×3، 4×4 و 5×5 متر به‌عنوان تیمار اصلی و ترکیب کاشت گونه‌ها به‌صورت خالص و آمیخته 50 درصد در شش سطح به‌عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شد. نتایج بررسی‌ها پس از 7 سال نشان داد که بیشترین میزان زیست‌توده کل (خشبی+ علفی) و خشبی در واحد سطح مربوط به کشت خالص گونه سُمر در هر سه فاصله کاشت بود، در حالی‌که بیشترین میزان زیست‌توده علفی در واحد سطح مربوط به گونه <em>A.victoriae</em> در فواصل کاشت سه متری با حدود 67/1719 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار تولید این مؤلفه مربوط به گونه <em>A. farnesiana</em> با 33/191 کیلوگرم در هکتار در فواصل کاشت پنج متری بود.