کارایی تابع دومتغیره K رایپلی در بررسی رقابت و اجتماع‌پذیری درختان (مطالعه موردی: توده‌های دست‌نخورده راش کلاردشت)

Abstract

رقابت یک فرایند اکولوژیکی اساسی است که سبب ایجاد توالی در توده‌های جنگل شده و بر ساختار آن تأثیر می‌گذارد. شناخت رقابت در جنگل به‌ویژه هنگامی اهمیت دارد که هدف از مدیریت جنگل، تقلید از پویایی اکوسیستم‌های طبیعی باشد. در این بررسی سه قطعه یک هکتاری در سه مرحله تحولی اولیه (Initial)، بلوغ (Optimal) و پوسیدگی (Decay) در توده‌های دست‌نخورده راش خالص در منطقه کلاردشت انتخاب و کلیه درختان با قطر برابرسینه بیشتر از 5/7 سانتی‌متر مورد اندازه‌گیری قطر، تعیین گونه و تعیین مختصات دکارتی به‌روش فاصله- آزیموت قرار گرفتند. سپس درختان اندازه‌گیری شده براساس قطر برابرسینه به چهار کلاسه قطری کم‌قطر، میان‌قطر، قطور و خیلی قطور تقسیم شدند. به‌منظور بررسی رقابت درون‌گونه‌ای (Intra-specific) و اجتماع‌پذیری (Association) درختان راش از تابع دومتغیره <em>K</em> رایپلی استفاده شد. نتایج نشان داد که درختان راش از کلاسه‌های مختلف قطری، اثرات رقابتی مثبت (Attraction) و منفی (Repulsion) متفاوتی در مراحل مختلف تحولی نسبت به هم دارند که در فواصل مختلفی با توجه به ابعاد درختان اتفاق می‌افتد که متأثر از سایه‌پسندی، محدودیت پراکنش بذر و رقابت درون‌گونه‌ای راش از کلاسه‌های قطری مختلف با یکدیگر می‌باشد. نتایج این مطالعه که کارایی تابع دومتغیره <em>K</em> رایپلی و اهمیت شناخت رقابت را در درک پویایی توده‌های راش طی مراحل مختلف تحولی جنگل نشان می‌دهد، می‌تواند به‌عنوان یک کلید راهنما در تدوین طرح‌های جنگل‌داری، دخالتهای جنگل‌شناسی و احیای جنگل بکار رود و همچنین در شناخت بهتر از فرایندهای رقابت به‌منظور مدل‌سازی دینامیک توده‌های راش کاربرد داشته باشد.