نیاز آبی و کارایی مصرف آب در دو گونه اکالیپتوس (Eucalyptus flocktoniae (Maiden) Maiden, E. leucoxylon F. Muell)

Abstract

پاسخ گیاهان به مقدار آب در دسترس برای تدوین برنامه­‌های مربوط به مدیریت منابع آب و آبیاری از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش، مقدار تبخیر و تعرق، ضریب گیاهی، عملکرد و کارایی مصرف آب در دو گونه اکالیپتوس (<em>Eucalyptus flocktoniae</em> (Maiden) Maiden, <em>E. leucoxylon </em>F. Muell) از طریق آزمایش‌­های لایسیمتری و در شرایط سطوح مختلف تیمارهای رطوبتی (100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی) بررسی شد. پژوهش در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی و در سه تکرار در شرایط اقلیمی یزد انجام شد. نتایج نشان داد که در هر دو گونه با افزایش رطوبت خاک، مقدار تبخیر و تعرق افزایش یافت و بین سطوح مختلف اختلاف معنی‌­داری مشاهده شد. نیاز آبی <em>E</em><em>. </em><em>flocktoniae</em> و <em>E</em><em>. </em><em>leucoxylon</em> در شرایط رطوبتی 100 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب 1185 و 1617 میلی‌­متر و ضریب گیاهی نیز به‌ترتیب 0/65 و 0/88 اندازه­‌گیری شد. مقدار ماده خشک تولیدی در تمامی بخش­‌های گیاه و مقدار کارایی مصرف آب در <em>E. leucoxylon</em> به‌طور معنی‌داری بیشتر از <em>E. flocktoniae</em> بود. کارایی مصرف آب در <em>E. flocktoniae</em> معادل 1/22 گرم بر لیتر و در <em>E. leucoxylon</em> معادل 1/41 گرم بر لیتر اندازه­‌گیری شد. گرچه <em> E. leucoxylon </em>تندرشد­تر بوده و برای عملکرد بیشتر به آب زیادتری نیاز دارد، با این وجود به‌دلیل به‌کارگیری سازوکارهای مناسب برای سازگاری در شرایط خشک و بهبود کارایی مصرف آب، برای جنگل­‌کاری و تولید چوب در شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک قابل توصیه است.