ارزیابی ویژگی‌های رویشی بذر و نونهال بلوط‌های گروه Quercus libani

Abstract

جنس بلوط از مهمترین جنس‌های درختی جنگل‌های ایران است که بیشترین تنوع گونه‌ای آن در جنگل‌های زاگرس شمالی قابل‌مشاهده است. در رده‌بندی نوین بلوط‌های ایران که براساس ویژگی‌های ریزریخت‌شناسی برگ و دانه گرده انجام شد، از گروه <em>Quercus libani</em> پنج گونه تأیید شدند که عبارتند از: <em>Q. libani</em>، <em>Q.</em> <em>carduchorum</em> ، <em>Q. magnosquamata</em>، <em>Q. ophiosquamata</em> و <em>Q. apiculata</em>. در این پژوهش در راستای تکمیل مطالعات پیشین، بذر پنج گونه یاد شده پس از شناسایی، از رویشگاه‌های طبیعی آنها در جنگل‌های بانه استان کردستان جمع‌آوری شد و پس از انتقال، در محیط گلخانه در شرایط یکسان کاشته شدند تا ارزیابی دقیق‌تری از صفات رویشی بذر آنها به‌دست آید. پس از جمع‌آوری بذرهای هر گونه از سه رویشگاه مختلف، بذرها در سه تکرار 50 تایی و در قالب آماری طرح کاملاً تصادفی کاشته شدند و سپس اندازه‌گیری صفات موردنظر در طول دوره رویش انجام شد. نتایج نشان داد که بین گونه‌های موردمطالعه ازنظر صفات طول بذر، پهنای بذر و سرعت جوانه‌زنی در سطح اطمینان 99 درصد و ازنظر صفات ارتفاع نونهال، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه و زی‌توده کل در سطح اطمینان 95 درصد اختلاف معنی‌دار وجود دارد. پس از ترسیم نمودار درختی حاصل از تحلیل خوشه‌ای نیز مشخص شد که گونه <em> </em><em>Q.</em><em>carduchorum</em> به‌تنهایی در یک گروه و سایر گونه‌ها در گروه دیگری دسته‌بندی می‌شوند.