برآورد تولید بذر مازودار (Quercus infectoria) درجنگلهای بانه

Abstract

بذر درختان بلوط یک منبع مهم برای تغذیه گونه ­های مختلف جانوری، مصارف سنتی و همچنین استقرار زادآوری طبیعی در جنگل به‌حساب می ­آید. در پژوهش پیش‌رو، برآورد کمی بذر مازودار (<em>Quercus infectoria</em> Oliv.) در جنگل­های روستای کانی‌برد شهرستان بانه، استان کردستان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا به‌منظور آگاهی از وضعیت عمومی منطقه، 20 قطعه ­نمونه 400 متر مربعی (20×20 متر) به روش تصادفی منظم انتخاب و مشخصه ­های قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، ارتفاع تاج، دو قطر بزرگ و کوچک تاج درختان به‌تفکیک گونه برداشت شد. برای برآورد کمی بذر محدوده ­ای به مساحت 80 هکتار انتخاب شد و 80 اصله درخت در دو طبقه قطری (کمتر از 25 و بیشتر از 25 سانتی­متر) و در چهار جهت جغرافیایی اصلی (درمجموع هشت سطح) گزینش شدند. همه بذرهای روی درخت در آبان 1392 با استفاده از چوب دستی برداشت و جمع ­آوری شد و وزن آن­ها با استفاده از ترازو در عرصه اندازه­ گیری شد. از هر درخت به‌طور تصادفی 50 عدد بذر انتخاب شد و طول، عرض و وزن آن­ها اندازه­ گیری شد. نتایج نشان داد که جهت‌های جغرافیایی اثر معنی­ داری بر مشخصه ­های کمی درختان و مقدار تولید بذر نداشتند، اما درختان موجود در جهت ­های شمالی و شرقی بذرهای بزرگتر و سنگین­تری نسبت به جهت­ های جنوبی و غربی تولید می‌نمایند. قطر درخت نیز اثر معنی‌دار بر تولید بذر داشت و با افزایش قطر، تولید بذر نیز افزایش می‌یابد. به‌طورکلی، میانگین تولید بذر 1/9 کیلوگرم برای هر درخت مازودار بود که مقدار آن از صفر تا 19/87 کیلوگرم و شمار آن از صفر تا 3088 برای هر درخت متغیر بود. نتایج این بررسی نشان از سال بذردهی ضعیف برای توده ­های مورد بررسی داشت و نتایج به‌دست‌آمده می ­تواند در مدیریت و برنامه ­ریزی توده ­های جنگلی غرب و همچنین ارزیابی توان تولید بذر این جنگل­ها مورد استفاده قرار گیرد.