ارزیابی برخی فلزات سنگین در ریزگردها و روند جذب آنها توسط برودار (Quercus brantii Lindl.) (مطالعه موردی: رویشگاه مله‌‏سیاه ایلام)

Abstract

پژوهش پیش‌رو به ‏منظور ارزیابی ماهیت ریزگردها ازنظر دارا بودن فلزات سنگین و چگونگی تغییرات آنها در خاک و همچنین در برگ و شاخه برودار (<em>Quercusbrantii </em>Lindl<em>.</em>) در رویشگاه مله‌سیاه استان ایلام انجام شد. چهار عنصر روی، نیکل، سرب و کادمیم طی دونوبت در ابتدای اریبهشت و انتهای شهریورماه 1393 و متناسب با وقوع ریزگردها از دو گروه درختان سالم و در حال خشکیدن سنجش و ارزیابی شدند. نتایج بیانگر آن بود که با گذشت زمان مقدار عناصر به‌جز عنصر روی به‌صورت معنی‌داری در نمونه‌های خاک زیر تاج‏پوشش هر دو گروه درختان افزایش یافت. تمامی چهار عنصر جذب‏ شده توسط برگ درختان سالم و در حال خشکیدن برودار طی اوایل بهار تا اواخر تابستان افزایش یافتند و تفاوت آنها در سطح اطمینان 95 درصد معنی‏دار بود. اما در شاخه‌های درختان سالم عناصر سرب، کادمیم و نیکل افزایش یافت در حالی که افزایش معنی‌داری برای این چهار عنصر در شاخه‌های درختان در حال خشکیدن مشاهده نشد. همچنین به‌جز میزان عنصر روی موجود در برگها در دوره دوم نمونه‌برداری، هیچ اختلاف معنی‌داری میان درختان سالم و در حال خشکیدن ازنظر عناصر مورد مطالعه دیده نشد. این تحقیق نشان داد که طوفان‏های گردوغبار عناصر سنگین به‌همراه دارند و این عناصر از طریق برگ و ریشه برودار جذب می‏شوند. این عامل می‏ تواند در کاهش مقاومت درختان برودار در برابر عوامل تنش‏زای دیگر ازجمله تغییرات آب و هوایی، خشکسالی، هجوم آفات و چرای دام نقش داشته باشد.