بانک بذر خاک و پوشش گیاهی روزمینی در پارک جنگلی چیتگر تهران

Abstract

با گذشت حدود پنج دهه از کاشت درختان پارک جنگلی چیتگر، تاکنون مطالعه‌ای در زمینه بانک بذر در این منطقه انجام نشده است. پژوهش پیش‌رو برای نخستین بار ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﮔﻮﻧﻪ‌ای ﭘﻮﺷﺶ گیاهی روزمینی ﻭ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺬﺭ ﺧﺎک این جنگل‌کاری ﭘﺮﺩاﺧت. سی قطعه‌نمونه 450 متر مربعی در سطح منطقه پیاده شد. نمونه‌برداری از بانک بذر خاک در هر قطعه‌نمونه با استفاده از یک قاب 400 سانتی‌متر مربعی در دو عمق صفر تا پنج و پنج تا 10 سانتی‌متری انجام شد و ﺗﺮﮐﻴﺐ ﮔﻮﻧﻪ‌ای ﺑﺎﻧﮏ بذر ﺧﺎک به‌ﺭﻭﺵ کشت گلخانه‌ای ﺗﻌﻴﻴﻦ شد. براساس نتایج، در مطالعه پوشش گیاهی روزمینی، 62 ﮔﻮﻧﻪ گیاهی از 22 خانواده و در مطالعه بانک بذر خاک 29 گونه از 13 خانواده شناسایی شدند. همه گونه‌های موجود در بانک بذر خاک در پوشش گیاهی روزمینی حضور داشتند. نتایج نشان داد که ﭘﻮﺷﺶ گیاهی روزمینی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺬﺭ ﺧﺎک اﺯ ﻏﻨﺎی ﮔﻮﻧﻪای ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩاﺭ ﺑﻮﺩ. تشابه زیاد گونه‌های بانک بذر خاک و پوشش گیاهی روزمینی گویای این مطلب بود که بانک بذر خاک منطقه قابلیت احیای پوشش گیاهی روزمینی را دارد، اما با توجه به عدم مشاهده گونه درختی در بانک بذر خاک می‌توان گفت که احیای جوامع درختی فقط با تکیه بر جوانه‌زنی بذر از بانک بذر خاک عملی نیست. به‌دلیل ساختار و نوع پوشش گیاهی قبلی منطقه که جنگل نبوده است، درنهایت گرایش طبیعی منطقه به سوی گونه‌های غیرجنگلی است.