شناسایی و تنوع گونه‌ای حشرات بذرخوار لگوم‌های مرتعی Fabaceae)) خراسان شمالی

Abstract

این پژوهش به‌منظور شناسایی و بررسی تنوع گونه‌ای حشرات بذرخوار گیاهان مرتعی لگومینوز (Fabaceae) استان خراسان شمالی در طی سال‌های 1395-1394 با نمونه‌برداری‌های هفته‌ای از فروردین تا شهریور هر سال انجام و شاخص‌های تنوع زیستی با استفاده از نرم‌افزار SDR محاسبه گردید. طی این تحقیق 25 حشره بذرخوار شناسایی شد که به راسته‌های Hymenoptera، Coleoptera، Lepidoptera و Heteroptera تعلق داشتند. نتایج نشان داد از 4421 حشره بذرخوار جمع‌آوری شده، بیشترین تعداد به‌ترتیب از بذرهای لگوم‌های<em>Astragalus suluklensis </em>(Frey& Sint) ، به تعداد 593 نمونه (متعلق به 10 گونه)، <em>Boiss</em><em>A. macropelantu</em>s به تعداد 303 نمونه (متعلق به 7 گونه) و Bung <em>A. iranicus</em> به تعداد 513 نمونه (متعلق به 4 گونه) خارج شد. زنبورهای<em>Bruchophagus mutabilis </em>(Nikolskaya, 1952) و Fedoseev,1954))<em>B. astragali</em> و سوسک <em>Bruchidius virgatus</em> (Fahraeus, 1839) به‌ترتیب با فراوانی نسبی 35/35، 58/9 و 05/7 درصد بیشترین فراوانی را در میان حشرات بذرخوار داشتند. بر‌اساس شاخص‌های تنوع گونه‌ای آلفا قرق سیساب، سالوک و پارک حفاظت شده ساریگل بیشترین و مناطق جاجرم و دامنه­های جنوبی پارک ملی گلستان کمترین تنوع گونه‌ای را داشته، همچنین ارتفاعات 1200 تا 1800 متر نسبت به سایر ارتفاعات تنوع گونه‌ای بیشتری داشتند. در بین حشرات بذرخوار زنبورهای <em>Bruchophagus mutabilis</em> و <em>B. astragali</em>با80 درصد خسارت، زنبور بذرخوار Zerova, 1992 <em>B. dahuricus</em> تا 45 درصد خسارت، سوسک‌های بذرخوار <em>Bruchidus virgatus</em>، <em>B. lukjanovistsci</em> (Ter-Minassian, 1969) و (Boheman, 1829) <em>B. astragali</em> تا 60 درصد خسارت و پروانه بذرخوار <em>Etiella zinckenella</em> (Treitschke, 1832) تا بیش از 90 درصد خسارت از مخرب‌ترین حشرات بذرخوار بودند.