اثر مدیریت جنگل روی آتش‎سوزی جنگل‎های استان گلستان در سال 1389 با استفاده از GIS

Abstract

یکی از راه‎های دوام و بقای جنگل تهیه و اجرای طرح‎های جنگلداری است که موجب حفظ آن در شرایط بحرانی از‎جمله آتش‎سوزی جنگل می‎شود. هدف این تحقیق بررسی اثر مدیریت جنگل در قالب طرح‎های جنگلداری فعال بر روی میزان سطح و مدت زمان تداوم آتش‎سوزی نسبت به مناطق جنگلی با طرح جنگلداری غیرفعال و یا فاقد طرح جنگلداری در سال 1389 در استان گلستان بود. بدین منظور، ابتدا اطلاعات شاخص‎های مدیریتی مهم در مدیریت صحیح یک طرح جنگلداری بر اساس فرم‌های پیشرفت فیزیکی و سایر داده‎های موجود به تفکیک قطعه وارد بانک اطلاعاتی آن در محیط GIS شد. سپس اطلاعات مربوط به سطح گسترش آتش‎سوزی جنگل‎ها بهمراه مدت زمان ماندگاری آتش‎سوزی وارد محیط GIS شد. و با هم‎پوشانی محدوده مناطق دچار حریق بر روی مناطق جنگلی از لحاظ مکانی و آماری مورد تحلیل قرار‎گرفتند. بر اساس نتایج بدست‎آمده، از بین عوامل مدیریتی مورد بررسی بر روی زمان ماندگاری و سطح آتش‎سوزی‎ها، در محدوده طرح‎های جنگلداری فعال، با استفاده از رگرسیون گام به گام، 70/71 درصد از افزایش زمان تداوم آتش‎سوزی‎ها، مربوط به کمبود یا فقدان میزان تراکم جاده‎های جنگلی، کانال‌کشی و حصارکشی در طرح‎های جنگلداری بوده و حدود 90 درصد افزایش سطح آتش‎سوزی‎ها مربوط به سه عامل مدیریتی، کمبود نیروی انسانی، کاهش عملیات پرورشی و حفرکانال- حصارکشی می‌باشد. به‌طور‎کلی وجود طرح‎های جنگلداری ضمن اینکه باعث حفاظت جنگل در مقابل گسترش سطح و مدت زمان تداوم آتش‎سوزی می‌گردد، بکارگیری شاخص‎های مدیریتی مهم داخل طرح‎های جنگلداری مطابق با اصول علم جنگلداری، در حفاظت جنگل در مواقع بحرانی از اهمیت بالایی برخوردار می‎باشد.