بررسی مقاومت نسبی گونه‌های مهم اکالیپتوس به بیماری خشکیدگی سرشاخه و زوال ناشی از قارچ Nattrassia mangiferae در استان خوزستان

Abstract

بیماری زوال و خشکیدگی سرشاخه، مهمترین بیماری درختان اکالیپتوس در استان خوزستان است. برای بررسی مقاومت گونه‌های مهم اکالیپتوس، از میان گونه‌های موجود، چهار گونه و یک پروونانس شامل <em>Eucalyptus camaldulensis</em>,<br /> <em>E. camaldulensis </em>9616<em>, E. sargentii, E. microtheca,</em> <em>E. gillii</em> که دارای صفات مطلوبتری بودند، به دو روش شاخه‌های بریده شده در آزمایشگاه و آلوده‌ کردن نهالها در گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در روش شاخه‌های بریده شده از هر گونه، هشت سرشاخة‌ تقریباً همسن به قطر یک سانتیمتر و طول 25 سانتیمتر تهیه گردید. پس از ضدعفونی سطحی با الکل سفید، در وسط هر قطعه به وسیلة چوب‌پنبه سوراخ‌کن دیسکی از پوست به قطر 5 میلیمتر تا سطح لایة کامبیوم برداشته شد.‌ مایه‌زنی با قراردادن دیسکهای هم‌ اندازه از حاشیه پرگنه در حال رشد، جدایه ADS4 (بدست آمده از گونه <em>E. sargentii</em> بیمار، از دب حردان اهواز) روی هر شاخه انجام گرفت. محل مایه‌زنی با یک لایه پارافیلم و دو لایه چسب کاغذی پوشانده شد. شاخه‌های مایه‌زنی شده در ظرف‌های پلاستیکی قرار داده شده و در انکوباتور در دمای 1 ±35 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5 ±85 درصد به مدت دو هفته نگهداری شدند. در روش آلوده کردن نهالها، از هر گونه اکالیپتوس مورد آزمایش 8 نهال سالم و شاداب انتخاب و روی ساقه هر نهال با فاصلة‌ 15 سانتیمتری از سطح گلدان دیسکی به قطر 5 میلیمتر برداشته و عملیات مایه‌زنی و انکوباسیون مشابه روش شاخه‌های بریده انجام گردید. در تیمار شاهد به همان ترتیب و فقط دیسکی از محیط کشت P.D.A. بدون قارچ مورد استفاده قرار گرفت. پس از پایان مدت آزمایش، پوست قطعات و نهالهای مایه‌زنی شده را برداشته تا حاشیة زخم‌ها مشخص شد. سپس حاشیة زخم‌ها روی طلق شفاف پلاستیکی ترسیم و به کاغذ سفید منتقل گردید. با استفاده از پلانیمتر دیجیتال مساحت زخم‌ها اندازه ‌گیری شد و میانگین اندازة زخم‌ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج این بررسی بر اساس میزان پوسیدگی ایجاد شده توسط قارچ عامل بیماری بر روی گونه‌های مورد آزمایش محاسبه گردید و مشاهده شد که در سطح 1% اختلاف معنی‌دار دارند. با نمونه برداری از حاشیه زخم‌های ایجاد شده روی گونه های مورد آزمایش و کشت بر روی P.D.A، قارچ مایه‌زنی شده دوباره جدا سازی گردید. در این بررسی از میان درختان اکالیپتوس مورد آزمایش در هر دو روش، گونه‌های سارجنتی و کامال دولنسیس معمولی مقاومت بیشتری از گونه‌های میکروتکا،‌ ژیلی و کامال دولنسیس 9616 نسبت به قارچ <em>N. mangiferae</em> نشان دادند. مقاومترین گونه سارجنتی و حساسترین آنها پروونانس کامال دولنسیس 9616 بوده است.

<strong> </strong>