بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی استان قم در یک دوره‌ی 33 ساله با استفاده از روش‎های حداکثر احتمال و فازی

Abstract

استفاده‌ی نامناسب از اراضی موجب افزایش سرعت بیابان‌زایی در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌گردد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات بیابان‌زایی پیرامون تغییرات پوشش و کاربری اراضی در استان قم در یک بازه‌ی زمانی 33 ساله با استفاده از تصاویر لندست TM 1976، 1992 و 2009 می‌باشد. داده‌های بارش، تعداد دام و شاخص SPI نیز برای تفسیر دلیل این تغییرات در این دوره مقایسه شد. ابتدا پیش پردازش‌های هندسی، اتمسفری و توپوگرافی بر روی تصاویر اعمال شدند و نقشه‌های کاربری و پوشش اراضی با استفاده از طبقه‌بندی نظارت شده و فازی استخراج گردید. سپس صحت نقشه‌ها با استفاده از صحت کلی و ضریب کاپا محاسبه شدند. براساس نتایج، نقشه‌های تولیدی با روش فازی صحت بیشتری نسبت به طبقه‌بندی نظارت شده داشتند. در این بازه‌ی زمانی، میزان مراتع از 784281 به 662910 هکتار کاهش یافته و 34112 هکتار از اراضی به زمین‌های شوره‌زار تبدیل گردیدند. نتایج همچنین نشان داد که میزان اراضی مسکونی، صنعتی و کشاورزی به‌ترتیب 2864 و 13308 هکتار افزایش یافته است و دریاچه‌ی نمک در سال 2009 به طور کامل خشک شده است. نتایج حکایت از آن داشت که ساخت سد و قطع آب‌های ورودی به استان، بهره‌برداری شدید از آب‌های زیرزمینی، خشک‌سالی‌های متوالی و افزایش تعداد دام موجب افزایش سرعت روند بیابان‌زایی بخصوص در بخش شرقی استان قم شده است. البته نحوه‌ی مدیریت اراضی و تغییرات زیست محیطی، هر دو می‌توانند عامل این تغییرات باشند. مدیریت جامع و تطبیقی و بخصوص اصلاح مدیریت منابع آب استان می‌تواند منطقه را به شرایط گذشته بازگرداند. <strong> </strong> <strong> </strong>