شناسائی گونه‌های شکرتیغال و بررسی برخی از ویژگیهای زیستی سرخرطومی مولد مان (.Larinus vulpes Oliv) در استان فارس

Abstract

جنس شکر‌تیغال(<em>Echinops</em>) از خانواده آفتابگردان (Asteraceae) می‌باشد که تاکنون 120 گونه آن از سراسر جهان گزارش شده است که بر اساس فلور ایرانیکا، 54 گونه شکرتیغال در نقاط مختلف ایران پراکنش دارد.‌ مان‌ شکرتیغال‌ در اثر فعالیت‌ یک‌ گونه‌ حشره‌ سرخرطومی‌ با نام‌ علمیOliv.‌ <em>Larinus vulpes</em> روی‌ بعضی‌ از گونه‌های‌ جنس‌ شکرتیغال‌ بدست‌ می‌آید‌ که دارای‌ خاصیت‌ ملین‌ و مسکن‌ است. با بررسیهایی‌ که‌ در فصل‌ رویش‌ سالهای 82 - 1381 در سطح استان فارس صورت‌ گرفت، 14 گونه‌ شکرتیغال در 75 رویشگاه شناسایی‌ گردید. مشاهدات نشان داد که حشره مولد مان روی کلیه گونه‌های شکرتیغال فعالیت دارد اما تنها در چهار گونه قادر به تولید مان‌ می‌باشد. بررسیهای گیاه شناختی، مورفولوژیکی و رویشگاهی مشخص کرد که گونه‌های مولد مان دارای کپه گل کروی بوده، از نظر طول ساقه یکسان و از نظر شرایط رویشگاهی در شرایط مشابهی رویش دارند. همچنین بررسی چرخه‌زندگی حشره و نحوه تولید مان شکرتیغال نشان داد که محل تشکیل مان روی قاعده‌ برگ می‌باشد و مراحل زندگی حشره شامل سنین مختلف لاروی، شفیرگی و حشره کامل در درون کپسول که همان مان شکرتیغال است طی می‌شود.