اثرتنش آبی ناشی از پلی اتیلن گلایکول بر خصوصیات جوانه زنی بذر گیاه ریحان (.Ocimum basilicum L)

Abstract

مقدار آب خاک به عنوان یک عامل محیطی مهم در کنترل جوانه زنی بذر نقش دارد . هنگامی که توان آب کاهش می یابد جوانه زنی بذر انجام نگرفته یا به تأخیر می افتد. ریحان (Ocimum basilicum) گیاهی علفی ، یکساله و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) است. اسانس آن به طور عمده در صنایع غذایی و عطر سازی مورد استفاده قرار گرفته و همچنین دارای خواص ضد میکروبی است. به منظور بررسی اثرات تنش آبی بر جوانه زنی بذر و رشد دانه رست های ریحان، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار انجام گرفت. تیمارهای تنش آبی با استفاده از محلول های 0، 5 ، 10، 15، 20، 25، 30 درصد پلی اتیلن گلایکول 6000 (PEG 6000) که توان آب آنها به ترتیب معادل 0، 0.03-، 0.19-، 0.41-، 0.67-، 0.99- و 1.35- مگا پاسکال بود اعمال شد.<br /> نتایج نشان داد که تنش آبی اثرات معنی داری بر جوانه زنی بذر گیاه ریحان دارد. در توان آب 1.35- مگا پاسکال جوانه زنی بذرها دیده نشد و در توان های 0.67- و 0.99- مگاپاسکال بذرها جوانه زده تولید دانه رست نکردند. از نظر درصد جوانه زنی نهایی اختلاف معنی داری بین صفر تا 0.41- مگاپاسکال دیده نشد اما سرعت جوانه زنی در توان آب 0.41- مگا پاسکال کاهش معنی داری را نسبت به توان های صفر، 0.03- و 0.19- مگاپاسکال نشان داد. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که مقادیر مختلف توان آب (0، 0.03-، 0.19- و 0.41- مگا پاسکال)، اثر معنی داری بر رشد دانه رست دارد. با کاهش توان آب (از صفر تا 0.41- مگاپاسکال)، طول ساقه چه، وزن تر ریشه چه و ساقه چه و وزن تر دانه رست کاهش یافت اما طول ریشه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک دانه رست، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه و نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه،افزایش پیدا کرد. چنین به نظر می رسد که در گیاه ریحان تحت شرایط کم آبی، رشد ریشه ها کمتر از رشد اندامهای هوایی تحت تأثیر قرار می گیرد.