تأثیر هورمونی و ریزنمونه بر کالزایی، باززایی و کشت سوسپانسیون سلولی در رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)

Abstract

به منظور بررسی تأثیر تیمارهای هورمونی بر کالزایی و باززایی در گیاه رازیانه، پنج ریزنمونه (برگ، هیپوکوتیل، مریستم انتهایی، ریشه و طوقه) انتخاب شد. بذر گیاه رازیانه بعد از استریل به محیط آب در لوله آزمایش روی پل کاغذی کشت و در دمای^oC24 با 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی قرار داده شد و بعد از گذشت 15 روز که گیاه به ارتفاع حدود 10 سانتی‌متر رسید ریزنمونه‌ها تهیه شدند. القای کالوس با کشت ریزنمونه‌ها روی محیط MS½ با 9 تیمار هورمونی شامل هورمون 2,4-D (2، 4 و 8 میلی‌گرم در لیتر) و BAP (25/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) تحت شرایط 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و دمای oC24 انجام شد. اندازه کالوس، وزن کالوس و درصد کالزایی در هر یک از تیمارهای بکار رفته اندازه‌گیری شد. با درنظر گرفتن صفات فوق هورمونی 2 و 4 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 25/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP بهترین ترکیبهای هورمونی و نیز هیپوکوتیل و مریستم انتهایی بهترین ریزنمونه‌ها شناخته شدند. در مرحله باززایی کالوس محیط MS½ با 9 ترکیب هورمونی یاد شده به همراه 2,4-D (2/0 میلی‌گرم در لیتر) و BAP (5/0، 2، 4، 15، 20 و 25 میلی‌گرم در لیتر) و TDZ (15 و 20 میکرولیتر) و محیط MS½ بدون هورمون در نظر گرفته شد که محیط MS ½ بدون هورمون بهترین محیط باززایی را نشان داد. به منظور مطالعه تولید اسانس در فاز کشت سوسپانسیون سلولی بهترین تیمار در فاز کالزایی انتخاب شد و کالوس به محیط سوسپانسیون سلولی به محیط کشت MS ½ شامل 2,4-D (2 میلی‌گرم در لیتر) و BAP (25/0 میلی‌گرم در لیتر) منتقل و در شرایط تاریکی در دمای oC24 روی شیکر با 100 دور در دقیقه قرار داده شدند. بعد از 4 هفته طیف‌نگاری جرمی انجام شد که تولید موادی همچون آلفا-پینن و لیمونن در محیط کشت بافت گزارش شد.